Erhan Eşkin - pi404

Java, Yazılım

28Tem

Java ile Temel Programlama #1

Bu yazımızda sizlere pek çok alanda kullanılan ve popüler bir programlama dili olan Java’dan bahsedeceğim. Genel olarak yazı içerisinde Java’nın ne olduğundan, nerelerde kullanılabildiğinden, yazım ve isimlendirme kurallarından bahsedeceğim. Son olarak da Java ile ilk kodumuzu yazarak yazımızı sonlandıracağım. O halde Java’nın ne olduğundan ve nerelerde kullanabileceğinden bahsetmeye başlayalım.

Java Nedir ve Nerelerde Kullanılabilir?

Java 1995 yılından çıkış yapan ve Sun Microsystems mühendislerinden James Gosling tarafından geliştirilen açık kaynak kodlu, nesne yönelimli ve yüksek seviyeli bir programlama dilidir. Java’yı Windows, MAC OS ve UNIX gibi işletim sistemlerinde kullanmak mümkündür. Syntax, üzerinde çalıştığımız programlama dilinin kendine has program yapısını ve bu yapının kurulmasında kullanılan kuralları ifade eder. Java’nın söz dizimi yapısı C/C++’a benzerdir. Bunun sebebi Gosling’in, programcılar için Java’nın kolay öğrenilebilen bir dil olmasını sağlamak istemesiydi.

Gosling, Java projesini ilk olarak 1991 yılında İnteraktif televizyonlar için geliştirmeye başlamıştı. Java’ya ilk olarak OAK ismini vermişti. Bu isim Gosling’in ofisinin yanında bulunun bir meşe ağacından gelmekteydi. Daha sonralarında ise projenin ismi Green olsa da son olarak Java ismini aldı.

Java’nın şu anda kullanılan en güncel sürümü 22 Mart 2022 tarihinde yayınlanan Java SE 18’dir.

Java kodlarını kullanarak program yazabilmek için IDE’lere ihtiyaç duyarız. Bir IDE (Integrated Development Environment, Tümleşik Geliştirme Ortamı), yazılım geliştirme için bilgisayar programcılarına kapsamlı olanaklar sağlayan bir yazılım uygulamasıdır. Java için Eclipse ve IntelliJ IDEA gibi ücretsiz IDE’ler kullanabiliriz. Bu IDE’leri indirmek ve bilgisayarınıza kurmak için resmi sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.

Java Kullanım Alanları

Java programlama dilini kullanarak mobil, web ve masaüstü uygulamalar geliştirmek mümkündür. Günümüzde telefon, tablet ve bilgisayarlardan oynayabildiğimiz oyunlarda Java ile yazılabilir. Örnek olarak, popüler oyunlardan biri olan Minecraft, Java ile yazılmıştır. Bunlar dışında bilimsel uygulamaların yazımında, büyük veri teknolojilerinde, gömülü sistemlerde ya da finans uygulamalarında Java kullanmak mümkündür. Tabii ki bu alanlar için farklı programlama dilleri de mevcut fakat Java da bu alanlarda kullanılabilen programlama dillerinden biridir.

Java’da Yazım ve İsimlendirme Kuralları

Yazım Kuralları

Java’da var olan yazım kuralları aşağıdaki gibidir:

Değişken isimleri rakamlar ile başlayamaz.
Türkçe karakter metin ifadeleri dışında kullanılamaz.
Var olan fonksiyon veya özel isimler değişken ismi olarak tanımlanamaz.
Değişken isimleri birden fazla kelimeden oluşuyorsa arada boşluk kullanılamaz. Bu durumda araya ‘_’ eklenebilir ya da kelimeler birleştirilebilir.
Java küçük-büyük harfe duyarlı bir dildir. Örneğin ‘degisken’ isimli değişken ile ‘Degisken’ isimli bir değişken aynı değildir.

Bir değişken tanımlanırken önce değişkenin veri tipi ardından değişken ismi yazılmadır.
Komutların sonuna ‘ ; ’ ifadesi eklenir.
Değişken isimleri rakam ile başlamadığı taktirde kelime içerisinde rakam kullanılabilir.
Sınıf ismi yazılırken uyulması gereken kurallar, değişken tanımlanırken kullanılması gereken kurallar ile aynıdır.

İsimlendirme Kuralları

Java’da değişkenler, metotlar, sınıflar ve sabit değerler için isimlendirme kuralları vardır. Bu kurallara uyulmadığında program hata vermez ancak bu kurallar sayesinde okunabilirlik artar. Bu isimlendirme kurallarında kullanılan isimlendirme türlerini inceleyelim.

Upper Camel Case: Birden çok kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu birleşik kelimedeki her bir kelimenin ilk harfinin büyük olması kuralıdır. Örneğin;

BirlesikKelime

Lower Camel Case: Birden çok kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu birleşik kelimedeki ilk kelime hariç diğer kelimelerinin ilk harflerinin büyük olması kuralıdır. Örneğin;

birlesikKelime

Snake Case: Birden çok kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu birleşik kelimelerin her birinin ‘_’ ile birbirine bağlanması kuralıdır. Kendi içerisinde Lower Snake Case ve Upper Snake Case olarak ikiye ayrılır.

Lower Snake Case Örneği; birlesik_kelime

Upper Snake Case Örneği; Birlesik_Kelime

Screaming Snake Case: Birden çok kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu birleşik kelimelerin her birinin ‘_’ ile birbirine bağlandığı ve her bir kelimenin her harfinin büyük yazıldığı kuralıdır. Örneğin;

BIRLESIK_KELIME

Aşağıdaki tabloyu inceleyerek değişkenler, metotlar, sınıflar ve sabit değerler için isimlendirme kurallarını görebilirsiniz.

Tür	Kural	Örnek
Sınıf	Upper Camel Case	public class ClassName{}
Değişken	Lower Camel Case	variableName
Metot	Lower Camel Case	public int numberOfClasses{}
Sabit Değer	Screaming Snake Case	float VALUE_OF _PI

Java’da isimlendirme kurallarının da neler olduğunu öğrendiğimize göre artık ilk çalışan programımızı yazabiliriz. İlk çalışan programımız, programlama dili öğrenirken adeta klasikleşen ekrana ‘Merhaba Dünya’ yazdırmak olsun.

Java’da Ekrana Veri Gösterme

Java’da ekrana çıktı bastırmak için ‘system.out.println()’ komutu kullanılabilir. Bu komutun içerisine yazacağımız herhangi bir değeri program çalıştırıldığında çıktı ekranında görürüz.

Burada bir diğer önemli nokta ise bu komutlarımızı Java’da nereye yazmamız gerektiğidir. Programı çalıştırdığımız anda bu komutlar okunmalı ve bize çıktı olarak istediğimiz değerler yansımalıdır. Bunun için aşağıdaki görsele göz atalım.

public class ClassName {
    public static void main(String[] args) {
        System.out.println("Merhaba Dünya");
   }
}

Kod bloğunda da görüldüğü gibi kodlar Java’da sınıf içerisine yazılır. Main metodu ise program çalıştığı anda çalıştırılan bir metottur. Main metodunun içerisine gövde (body) adı verilir. Kodumuzu bu main metodunun gövdesinin içerisine yazarak program çalıştırıldığı anda system.out.println() komutunu çalıştır demiş olduk. Buraya yazdığımız kod derleyici tarafından yorumlandıktan sonra bize çıktı olarak gösterilir.

System.out.println() komutu ile ekrana pek çok veriyi çıktı olarak gösterebilir, değişken sonuçlarını yansıtabilir veya matematiksel sonuçları yazdırabiliriz.

public class ClassName {
    public static void main(String[] args) {
      int deger = 8;  
      System.out.println("Sayinin degeri : " + deger);
   }
}

public class ClassName {
    public static void main(String[] args) {
      int sayi1 = 8;
      double sayi2 = 1.2;  
      System.out.println("Toplam Deger : " + (sayi1 + sayi2));
   }
}

Bu yazımızda sizlere Java’da temel bilgilerden bahsettim. Bir sonraki yazımızda Java’da yorum satırlarından, kaçış karakterlerinden, değişken ve veri tiplerinden bahsedeceğiz. Bir sonraki yazıya buradan erişebilirsiniz.

JAVASWO142JCV14919

Python, Yazılım

7Ara

Python ile Veritabanı İşlemleri #1

Bu bölümde sizlere Python’da veritabanı işlemlerinin nasıl gerçekleştiğinden bahsedeceğim. Bu yazı kapsamında SQLITE ile veritabanı işlemleri gerçekleştirilecektir. SQLITE kullanmamızın sebebi, herhangi bir sunucuya ek bağlantı yapmadan SQL sorgularını hızlı ve taşınabilir dosya sistemlerinde kullanabilmektir. SQLITE veritabanı oldukça güçlü bir veritabanıdır. Burada kullanacağımız SQL sorgularını web sitemizde yer alan “SQL İle Veritabanı İşlemleri” yazılarında detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz. İlk olarak SQLITE bağlantısının nasıl yapılacağından bahsedelim.

Python’da SQLITE Bağlantısı Kurma

Python ile veritabanı işlemlerini gerçekleştirebilmek için SQLITE veritabanı ile ilk olarak bağlantı kurmamız gerekir. Bunun için SQLITE modülünü aşağıdaki gibi Python’a çağırmalıyız.

İmport sqlite3

Artık SQLITE veritabanına Python ile erişim sağlayabiliriz. Eğer kullandığımız SQLITE modülünün versiyonunu öğrenmek istersek aşağıdaki kodu kullanabiliriz.

INPUT: 

sqlite3.version


OUTPUT:

2.6.0

Veritabanı Oluşturma

Şimdi ise veritabanımızı oluşturalım. Bunun için aşağıdaki kod kullanılabilir.

musteriler = sqlite3.connect(“musteriler.sqlite”)

sqlite3.connect() fonksiyonu hem var olan bir veritabanına bağlanmak hem de yeni bir veritabanı oluşturmak için kullanılır. Ben burada Jupyter tabanlı Google Colab’ta kodları yazdığım için eğer var olan bir veritabanına bağlanmak isteseydim Google Drive’a veritabanı dosyasını yüklemem gerekirdi. Google Colab’ta kullandığınız Google hesabınız ile Google Drive’deki hesabınızın aynı olmasına ve bağlantı kurmuş olduğunuza dikkat ediniz.

Eğer var olan bir veritabanına bağlanmak isteseydim, veritabanının bulunduğu yolu sqlite3.connect() içerisine yazmam gerekirdi. Ben burada musteriler adlı yeni bir veritabanı oluşturdum. Eğer ki veritabanınızı istediğiniz yere kurmak istiyorsanız, kurmak istediğiniz yerin dosya yoluna veritabanı adınızı ekleyip sqlite.connect() içerisine yazabilirsiniz. Örnek olarak:

sqlite3.connect(“D:/ … /yeni klasör/veritabanım.db”)

Bu işlemin ardından veritabanımız oluşturuldu. Veritabanı üzerinde işlem yapabilmek için imleç tanımlamamız gerekir. Bu imleci tanımlamak için cursor() özelliği kullanılabilir. Veritabanımız üzerinde işlem yapabilmek için imleç oluşturalım.

imlec = musteriler.cursor()

Veritabanına Tablo Ekleme

Yukarıdaki işlemlerin ardından artık veritabanımızda sorgular ile işlemler gerçekleştirebiliriz. Veritabanımızda bir MusteriTablosu isimli bir tablo oluşturalım. Yazdığımız sorgu komutlarının veritabanında çalışması için execute() özelliğini kullanmalıyız.

INPUT: 

imlec.execute('''CREATE TABLE IF NOT EXISTS MusteriTablosu(
                          MusterID INT NOT NULL,
                          MusteriAd  varchar(20),
                          MusteriSoyad varchar(30),
                          MusteriYas TINYINT,
                          MusteriCinsiyet  char(1),
                          MusteriGeliri  Decimal(7,2),
                          MusteriToplamBorc  Decimal(7,2),
                          MusteriTaksitSayisi  TINYINT,
                          MusteriAylikOdeme Decimal(4,2))''')

Yukarıdaki kodda müşterilerimizin bazı bilgilerini tutan bir tablo oluşturduk. Bu tabloyu oluştururken IF NOT EXISTS dememizin sebebi, eğer böyle bir tablo yok ise oluştur demektir. Veritabanında işlemler gerçekleştirirken farkına varmadan yapılabilecek hataların önüne geçmek için kullanılabilir. MusterID sütununun birincil anahtar olduğunu ve boş olamayacağını belirttikten sonra diğer sütunlarımızı ve veri türlerini yazıp kod bloğunu çalıştırdık. Böylece veritabanımızda 9 sütunlu MüsteriTablosu isimli bir tablo oluşturulmuş oldu. Eğer SQLITE daha fazla incelemek isterseniz buraya tıklayarak resmi sayfaya gidebilirsiniz.

Şimdi ise oluşturduğumuz bu tabloya veri girişini sağlayalım. Birden fazla veriyi tek tek girmek yerine bir for döngüsü oluşturalım. Liste içerisine yazdığımız veriler döngü ile veritabanına aktaralım. Bunun için aşağıdaki kod bloğu kullanılabilir.

INPUT:

def  VeriGirisi(veri):
        for veriler in veri:
               imlec.execute(“INSERT INTO MusteriTablosu Values(?,?,?,?,?,?,?,?,?)”,veriler)
               musteriler.commit()
verilerim = [[136752, “Ahmet”, “Yenidoğan”,36,”E”, 4500.00, 3800.00, 6, 633.34], 
             [127650, “Ece”, “Gündüz”, 28,”K”, 3655.00, 1760.00, 4, 440.00], 
             [201638, “Ali”, “Çelik”, 46,”E”, 6500.00, 8900.00, 12, 741.67], 
             [518023, “Gizem”, “Duyar”, 23, “K”, 3500.00, 2750.00, 12, 229.17], 
             [812503, “Aslı”, “Çevik”, 26, “K”, 3000.00, 1650.00, 6, 550.00], 
             [437612, “Mehmet”, “Bekçi”, 35, “E”, 6500.00, 4800.00, 12, 400.00], 
             [356721, “Betül”, “Çevreci”, 26, “K”, 2800.00, 1400.00, 6, 233.34], 
             [971025, “Cenk”, “Kahraman”, 33, “E”, 4250.00, 9800.00, 12, 816.67]]

Yukarıda görüldüğü gibi 8 adet verimiz var. Bu verileri döngü ile veritabanına aktarma işlemini bir fonksiyon olarak tanımladık. Bu fonksiyonu çağırmak ve içerisine verilerin listesini yerleştirmemiz gerekiyor.

VeriGirisi(verilerim)

Yukarıda fonksiyonu tanımlarken imlec.commit() diye bir kod yazdık. Bu kod her veriyi disk üzerine yazmayı sağlar. Girilen veriler sadece bellekte olur ve disk üzerine yazılmaz. Bizde bağlantıyı koparmadan commit() fonksiyonu ile verilerimizi diske yazıyoruz. Eğer veritabanı üzerinde yapacağımız işlemler sonlandıysa veritabanımızı mutlaka kapatmalıyız. Bunun için close() fonksiyonu kullanılabilir.

musteriler.close()

Böylece veritabanımızı kapatmış olduk. Eğer veritabanı üzerinde yeniden işlem yapmak istersek tekrar bağlantı kurmamız gerekir. Veritabanımızın veri girişi yapıldıktan sonraki halini görmek için listeleyelim. Bunun için aşağıdaki kodlar kullanılabilir.

INPUT:

musteriler = sqlite3.connect("musteriler.sqlite")
imlec = musteriler.cursor()
imlec.execute("Select * From MusteriTablosu") 
liste = imlec.fetchall()
print("Müsteriler Listesi")
print("----------------------------------------------------------")
for müsteri in liste:
      print("Müsteri ID : {}\nMüşteri Adı : {}\nMüsteri Soyadı : {}\nMüşteri Yaş : {}\nMüşteri Cinsiyet : {}\nMüşteri Gelir : {}\nMüşterinin Borc : {}\nMüşteri taksit sayısı :{}\nMüşteri Aylık Ödeme : {}".format(müsteri[0], müsteri[1], müsteri[2], müsteri[3], müsteri[4], müsteri[5], müsteri[6], müsteri[7], müsteri[8]))
      print("-----------------------------------------------------")
musteriler.commit()
musteriler.close()










-

OUTPUT:

Müsteriler Listesi
-------------------------------------------
Müsteri ID : 136752
Müşteri Adı : Ahmet
Müsteri Soyadı : Yenidoğan
Müşteri Yaş : 36
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 4500
Müşterinin Borc : 3800
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 633.34
-------------------------------------------
Müsteri ID : 12765
Müşteri Adı : Ece
Müsteri Soyadı : Gündüz
Müşteri Yaş : 28
Müşteri Cinsiyet : K
Müşteri Gelir : 3655
Müşterinin Borc : 1760
Müşteri taksit sayısı :4
Müşteri Aylık Ödeme : 440
                         ...

Veri Çekerken Kullanılabilecek Farklı Fonksiyonlar

Yukarıda yazdığım kod bloğuyla ilk önce veritabanına bağlandım. Ardından veritabanı üzerinde imleç oluşturdum. Bu adımdan sonra veritabanındaki tüm verileri çektim. fetchall() fonksiyonunu kullanarak tüm verileri çağırıp listeye aldım. Eğer burada fetchone() fonksiyonunu kullansaydım verileri tek tek çağırıp listelerdim. fetchone() fonksiyonu her çalıştığında bir sonraki satır listelenir. Bu iki fonksiyonun dışında fetchmany() fonksiyonu bulunur. Bu fonksiyon ile istediğimiz satırı listeyebiliriz. Yukarıdaki kod bloğunu fetchone() ve fetchmany() ile tekrar çalıştırıp sonuçları görelim.

INPUT:

musteriler = sqlite3.connect("musteriler.sqlite")
imlec = musteriler.cursor()
imlec.execute("Select * From MusteriTablosu") 
liste = imlec.fetchone()
print("Müsteriler Listesi")
print("----------------------------------------------------------")
print("Müsteri ID : {}\nMüşteri Adı : {}\nMüsteri Soyadı : {}\nMüşteri Yaş : {}\nMüşteri Cinsiyet : {}\nMüşteri Gelir : {}\nMüşterinin Borc : {}\nMüşteri taksit sayısı :{}\nMüşteri Aylık Ödeme : {}".format(liste[0], liste[1], liste[2], liste[3], liste[4], liste[5], liste[6], liste[7], liste[8]))
print("----------------------------------------------------------")
musteriler.commit()
musteriler.close()


-

OUTPUT:


Müsteriler Listesi
----------------------------------------------------------
Müsteri ID : 136752
Müşteri Adı : Ahmet
Müsteri Soyadı : Yenidoğan
Müşteri Yaş : 36
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 4500
Müşterinin Borc : 3800
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 633.34
----------------------------------------------------------

INPUT:

musteriler = sqlite3.connect("musteriler.sqlite")
imlec = musteriler.cursor()
imlec.execute("Select * From MusteriTablosu") 
liste = imlec.fetchmany(2)
print("Müsteriler Listesi")
print("----------------------------------------------------------")
for müsteri in liste:
      print("Müsteri ID : {}\nMüşteri Adı : {}\nMüsteri Soyadı : {}\nMüşteri Yaş : {}\nMüşteri Cinsiyet : {}\nMüşteri Gelir : {}\nMüşterinin Borc : {}\nMüşteri taksit sayısı :{}\nMüşteri Aylık Ödeme : {}".format(müsteri[0], müsteri[1], müsteri[2], müsteri[3], müsteri[4], müsteri[5], müsteri[6], müsteri[7], müsteri[8]))
      print("-----------------------------------------------------")
musteriler.commit()
musteriler.close()











-

OUTPUT:


Müsteriler Listesi
-----------------------------------------------
Müsteri ID : 136752
Müşteri Adı : Ahmet
Müsteri Soyadı : Yenidoğan
Müşteri Yaş : 36
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 4500
Müşterinin Borc : 3800
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 633.34
-----------------------------------------------
Müsteri ID : 127650
Müşteri Adı : Ece
Müsteri Soyadı : Gündüz
Müşteri Yaş : 28
Müşteri Cinsiyet : K
Müşteri Gelir : 3655
Müşterinin Borc : 1760
Müşteri taksit sayısı :4
Müşteri Aylık Ödeme : 440
-----------------------------------------------

Bu veritabanı üzerinde daha fazla işlem gerçekleştireceğiz. Ancak bu yazımızın daha fazla uzamaması adına bu veritabanı üzerinde bir tane daha örnek yapıp yazımızı sonlandıralım.

Örnek

MusterID’si 437612 olan müşterinin taksit sayısını 12 aydan 6 aya düşürün ve buna bağlı olan sütunları güncelleyin.

Burada yapmamız gereken MusterID’si 437612 olan Mehmet Bekçi adlı müşterinin taksit sayısını 6 aya indirmektir. Buna bağlı olan aylık ödeme tutarını güncellememiz gerekir. Bunun için update komutunu kullanmamız gerekir.

INPUT:

musteriler = sqlite3.connect("musteriler.sqlite") 
imlec = musteriler.cursor()
imlec.execute("UPDATE MusteriTablosu SET MusteriTaksitSayisi = 6, MusteriAylikOdeme = 800.00  WHERE  MusterID = 437612")
GuncellenmisSatir = imlec.execute("Select * from MusteriTablosu where MusterID = 437612")
GuncellenmisSatir.fetchone()
musteriler.commit()
musteriler.close()



-

INPUT:

musteriler = sqlite3.connect("musteriler.sqlite")
imlec = musteriler.cursor()
imlec.execute("Select * From MusteriTablosu") 
liste = imlec.fetchall()
print("Müsteriler Listesi")
print("----------------------------------------------------------")
for müsteri in liste:
      print("Müsteri ID : {}\nMüşteri Adı : {}\nMüsteri Soyadı : {}\nMüşteri Yaş : {}\nMüşteri Cinsiyet : {}\nMüşteri Gelir : {}\nMüşterinin Borc : {}\nMüşteri taksit sayısı :{}\nMüşteri Aylık Ödeme : {}".format(müsteri[0], müsteri[1], müsteri[2], müsteri[3], müsteri[4], müsteri[5], müsteri[6], müsteri[7], müsteri[8]))
      print("-----------------------------------------------------")
musteriler.commit()
musteriler.close()

OUTPUT:

Müsteriler Listesi
-------------------------------------------
Müsteri ID : 136752
Müşteri Adı : Ahmet
Müsteri Soyadı : Yenidoğan
Müşteri Yaş : 36
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 4500
Müşterinin Borc : 3800
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 633.34
-------------------------------------------
Müsteri ID : 127650
Müşteri Adı : Ece
Müsteri Soyadı : Gündüz
Müşteri Yaş : 28
Müşteri Cinsiyet : K
Müşteri Gelir : 3655
Müşterinin Borc : 1760
Müşteri taksit sayısı :4
Müşteri Aylık Ödeme : 440
-------------------------------------------
Müsteri ID : 201638
Müşteri Adı : Ali
Müsteri Soyadı : Çelik
Müşteri Yaş : 46
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 6500
Müşterinin Borc : 8900
Müşteri taksit sayısı :12
Müşteri Aylık Ödeme : 741.67
-------------------------------------------
Müsteri ID : 518023
Müşteri Adı : Gizem
Müsteri Soyadı : Duyar
Müşteri Yaş : 23
Müşteri Cinsiyet : K
Müşteri Gelir : 3500
Müşterinin Borc : 2750
Müşteri taksit sayısı :12
Müşteri Aylık Ödeme : 229.17
-------------------------------------------

OUTPUT DEVAMI:

Müsteri ID : 812503
Müşteri Adı : Aslı
Müsteri Soyadı : Çevik
Müşteri Yaş : 26
Müşteri Cinsiyet : K
Müşteri Gelir : 3000
Müşterinin Borc : 1650
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 550
-------------------------------------------
Müsteri ID : 437612
Müşteri Adı : Mehmet
Müsteri Soyadı : Bekçi
Müşteri Yaş : 35
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 6500
Müşterinin Borc : 4800
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 800
-------------------------------------------
Müsteri ID : 356721
Müşteri Adı : Betül
Müsteri Soyadı : Çevreci
Müşteri Yaş : 26
Müşteri Cinsiyet : K
Müşteri Gelir : 2800
Müşterinin Borc : 1400
Müşteri taksit sayısı :6
Müşteri Aylık Ödeme : 233.34
-------------------------------------------
Müsteri ID : 971025
Müşteri Adı : Cenk
Müsteri Soyadı : Kahraman
Müşteri Yaş : 33
Müşteri Cinsiyet : E
Müşteri Gelir : 4250
Müşterinin Borc : 9800
Müşteri taksit sayısı :12
Müşteri Aylık Ödeme : 816.67
-------------------------------------------

-

Sonraki yazılarımızda Python ile veritabanı işlemlerine devam edeceğiz.

PYTNBLHO08H3A1G74C

SQL, Yazılım

26Kas

SQL Hasta-Personel Veri Tabanı Uygulaması #2

Bu yazıda sizlere bir önceki yazıda oluşturduğumuz veri tabanı üzerinde çeşitli örnek uygulamalardan bahsedeceğim.

Örnek 1: Veri tabanında yer alan tablolar arasındaki ilişkileri kurunuz.

Örnek 2: Personel tablosunda mesleği danışman olan personellerin maaşlarını 3500 TL olarak güncelleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
UPDATE PersonelTablosu SET Maas = Maas + 300 WHERE MESLEK = 5
SELECT * FROM PersonelTablosu

Örnek 3: Personel tablosunda maaşı 4000-9000 TL arasında olan ve cinsiyeti erkek olan personelleri listeleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT * FROM PersonelTablosu WHERE Maas BETWEEN 4000 AND 9000 AND Cinsiyet = 'E'

Örnek 4: Hasta tablosunda isminde E harfi geçen ama H harfi geçmeyen ve ziyarete uygun olan hastalarını listeleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT * FROM HastaTablosu WHERE Ad_Soyad LIKE '%E%' AND Ad_Soyad NOT LIKE '%H%' AND ZiyaretDurumu = 1

Örnek 5: Personel tablosundaki toplam maaşı ve ortalama yaşı listeleyelim.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AVG(Yas) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
       36

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT SUM(Maas) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
       140800.00

Örnek 6: Hasta tablosunda vefat eden hastaların ortalama yaşını listeleyelim.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AVG(Yas) FROM HastaTablosu WHERE SaglıkDurumu = 4

OUTPUT:
        63

Örnek 7: Hasta tablosunda sağlık durumu kritik olan hastalarımızın sayısını listeleyelim.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT COUNT(*) FROM HastaTablosu WHERE SaglıkDurumu = 3


OUTPUT:
        7

Örnek 8: Personel tablosundaki en yaşlı ve en genç personelleri listeleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT * FROM PersonelTablosu WHERE Yas = (SELECT MIN(Yas) FROM PersonelTablosu )

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT * FROM PersonelTablosu WHERE Yas = (SELECT MAX(Yas) FROM PersonelTablosu )

Örnek 9: Alt sorguları kullanarak personel tablosunda mesleği göz doktoru olan personelleri listeleyiniz.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AdSoyad,MeslekAdi FROM PersonelTablosu 
INNER JOIN MeslekTablosu ON PersonelTablosu.Meslek = MeslekTablosu.ID
WHERE MeslekAdi = (SELECT MeslekAdi FROM MeslekTablosu WHERE ID = 13)



OUTPUT:
       Atahan Adanır Göz Doktoru

Örnek 10: Personel tablosunda meslek adları yazacak şekilde Güvenlik personellerinin isimlerini ve mesleklerini listeleyelim.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AdSoyad,MeslekAdi FROM PersonelTablosu 
INNER JOIN MeslekTablosu ON PersonelTablosu.Meslek = MeslekTablosu.ID
WHERE MeslekAdi = 'Güvenlik Görevlisi'

Örnek 11: Personel tablosundaki tüm sütunlar için birleştirmeleri gerçekleştirelim.

CREATE VIEW View_1
AS
SELECT AdSoyad,Maas,Yas,Cinsiyet,SehirAdi,OgrenimTuru,MeslekAdi,HastalikAdi,MedeniHal,CocukSayisi,Calisma_Durumu,KademeAdi From PersonelTablosu 
INNER JOIN MeslekTablosu ON PersonelTablosu.Meslek = MeslekTablosu.ID 
INNER JOIN SehirTablosu ON PersonelTablosu.Sehir = SehirTablosu.ID
INNER JOIN OgrenimTablosu ON PersonelTablosu.Ögrenim = OgrenimTablosu.ID 
INNER JOIN HastalikTablosu ON PersonelTablosu.HastalikTürü = HastalikTablosu.ID  
INNER JOIN MedeniDurumTablosu ON PersonelTablosu.MedeniDurum = MedeniDurumTablosu.ID
INNER JOIN CalismaTablosu ON PersonelTablosu.CalismaDurumu = CalismaTablosu.ID  
INNER JOIN PersonelKademeTablosu ON PersonelTablosu.Kademe = PersonelKademeTablosu.ID 
SELECT * FROM View_1

Örnek 12: Hasta tablosundaki ad, hastalık, medeni durum,İlgilenenPersonel, SaglıkDurumu, ZiyaretDurumu ve HastanınBulunduğuKonum için birleştirmeleri gerçekleştirelim.

CREATE VIEW View_2
AS
SELECT Ad_Soyad,HastalikAdi,MedeniHal,AdSoyad,Saglik_Durumu,Ziyaret_Durumu,Konum From HastaTablosu 
INNER JOIN HastalikTablosu ON HastaTablosu.Hastalik = HastalikTablosu.ID  
INNER JOIN MedeniDurumTablosu ON HastaTablosu.MedeniDurum = MedeniDurumTablosu.ID
INNER JOIN PersonelTablosu ON HastaTablosu.İlgilenenPersonel = PersonelTablosu.ID  
INNER JOIN SaglikTablosu ON HastaTablosu.SaglıkDurumu = SaglikTablosu.ID  
INNER JOIN ZiyaretTablosu ON HastaTablosu.ZiyaretDurumu = ZiyaretTablosu.ID  
INNER JOIN HastaKonumTablosu ON HastaTablosu.HastanınBulunduğuKonum = HastaKonumTablosu.ID

Örnek 13: Personel tablosundan eğitimi Lisans mezunu olan ve hali hazırda çalışıyor olan personellerin adlarını, yaşlarını, cinsiyetlerini, maaşlarını ve mesleklerini listeleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AdSoyad,Yas,Cinsiyet,Maas,MeslekAdi FROM PersonelTablosu 
INNER JOIN MeslekTablosu ON PersonelTablosu.Meslek = MeslekTablosu.ID
WHERE Ögrenim = 5 AND CalismaDurumu = 1

Örnek 14: Hasta tablosunda yer alan hastalarımızı sağlık durumlarına göre gruplayalım. Sağlık durumlarını z’den a’ya doğru sıralayalım

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT Saglik_Durumu,COUNT(*) AS 'Sayısı' FROM HastaTablosu 
INNER JOIN SaglikTablosu ON HastaTablosu.SaglıkDurumu = SaglikTablosu.ID
GROUP BY Saglik_Durumu ORDER BY Saglik_Durumu DESC

Örnek 15: Personel tablosundaki personelleri kademelerine göre gruplayıp, üst kademe olan personelleri listeleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT KademeAdi,COUNT(*) AS 'Sayısı' FROM PersonelTablosu 
INNER JOIN PersonelKademeTablosu ON PersonelTablosu.Kademe = PersonelKademeTablosu.ID
GROUP BY KademeAdi HAVING KademeAdi= 'Üst'

Örnek 16: Personel tablosunda mesleği göz doktoru olan personellerin maaşına 500 TL zam yapalım.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
UPDATE PersonelTablosu SET Maas = Maas + Maas*0.30 WHERE Meslek = 19 
SELECT * FROM PersonelTablosu Where Meslek = 19

Örnek 17: Başhekim’in maaşını maksimum maaş tutarının 1000 TL fazlasına göre güncelleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
UPDATE PersonelTablosu SET Maas = (SELECT Max(Maas) FROM PersonelTablosu) + 1000 WHERE Meslek = 16
SELECT * FROM PersonelTablosu Where Meslek = 16

Örnek 18: Personel tablomuzdaki tüm isimleri tersten yazan sorguyu yazalım.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AdSoyad,REVERSE(AdSoyad) AS 'Tersten Yazımı' FROM PersonelTablosu

Örnek 19: Personel tablomuzdaki personellerimizin maaşlarının standart sapmalarını hesaplayalım.

INPUT:
DECLARE @sayi1 Decimal(15,2), @sayi2 Decimal(15,2), @standartSapma Decimal(15,2)
SET @sayi1 = (SELECT AVG(Maas) from PersonelTablosu)
SET @sayi2 = (SELECT SUM(POWER((Maas-@sayi1),2)) from PersonelTablosu)
SET @standartSapma = (SELECT  SQRT(@sayi2/20))
PRINT @standartSapma

OUTPUT:
       3863.48

Örnek 20: Hasta tablomuzdaki 45 yaşından küçük olan hasta kadınların sağlık durumlarını listeleyen sorguyu yazalım.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT Ad_Soyad,Yas,Cinsiyet,Saglik_Durumu FROM HastaTablosu
INNER JOIN SaglikTablosu ON HastaTablosu.SaglıkDurumu = SaglikTablosu.ID
WHERE Yas < 45 AND Cinsiyet = 'K'

Örnek 21: Durumu kritik olan hastalarımızın adlarını, yaşlarını, hastalıklarını ve ziyaret durumlarını listeleyen sorgumuzu yazalım.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT Ad_Soyad,Yas,Hastalik,Saglik_Durumu,Ziyaret_Durumu FROM HastaTablosu
INNER JOIN SaglikTablosu ON HastaTablosu.SaglıkDurumu = SaglikTablosu.ID
INNER JOIN ZiyaretTablosu ON HastaTablosu.ZiyaretDurumu = ZiyaretTablosu.ID
WHERE Saglik_Durumu = 'Kritik'

Örnek 22: Her bir personelimizin hastalığını ve yaşını listeleyelim.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT AdSoyad,Yas,HastalikAdi FROM PersonelTablosu
INNER JOIN HastalikTablosu ON PersonelTablosu.HastalikTürü = HastalikTablosu.ID

Örnek 23: Her bir kademe için gereken minimum eğitim seviyesini listeyen sorguyu yazalım.

USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT KademeAdi,OgrenimTuru AS 'Gereken Minimum Eğitim Seviyesi' FROM PersonelKademeTablosu
INNER JOIN OgrenimTablosu ON PersonelKademeTablosu.GerekenMinEgitim = OgrenimTablosu.ID

Örnek 24: Hastalarımızın ve personellerimizin ortalama yaşlarının farkını listeleyen sorguyu yazalım.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
DECLARE @sayi1 DECIMAL(7,2), @sayi2 DECIMAL(7,2), @yasFarki DECIMAL(7,2)
SET @sayi1 = (SELECT AVG(Yas) FROM HastaTablosu)
SET @sayi2 = (SELECT AVG(Yas) FROM PersonelTablosu)
SET @yasFarki = @sayi1 - @sayi2 
PRINT @yasFarki


OUTPUT:
       15.00

Örnek 25: Cinsiyeti erkek olan hastaların sayısını listeleyen sorguyu yazalım.

INPUT:
USE Hasta_Personel_Veri_Tabani
SELECT COUNT(*) FROM HastaTablosu WHERE Cinsiyet = 'E'


OUTPUT:
        11

Bir önceki yazıya ulaşmak için buraya tıklayınız.

SQL19K777RYM81TP66

SQL, Yazılım

14Kas

SQL Hasta-Personel Veri Tabanı Uygulaması #1

Bu bölümde örnek bir veri tabanı oluşturulmasından bahsedeceğim. Oluşturacağımız veri tabanı Hasta-Personel bilgilerini saklayan bir veri tabanı olacaktır. Veri tabanımızın yapısını aşağıdaki şema ile gösterebiliriz.

Veri Tabanı Diagramı

Bu tablolara eklenecek olan veriler aşağıdaki tablolarda listelenmiştir.

Veri Tabanındaki Tablolara Eklenecek Sütunlar

Ziyaret Durumu

Ziyarete Uygun

Kısıtlı Ziyaret

Ziyarete Kapalı

Sağlık Durumu

Normal

Rahatsız

Kritik

Vefat

Medeni Hal

Evli

Bekar

Dul

Boşanmış

Çalışma Durumu

Çalışıyor

Yıllık İzinde

Raporlu

İstifa Etti

Emekli Oldu

Hastanın Bulunduğu Yer

Hasta Odası

Ameliyathane

Morg

Yoğun Bakım

Öğrenim Türü

İlkokul Mezunu

Ortaokul Mezunu

Lise Mezunu

Önlisans Mezunu

Lisans Mezunu

Yüksek Lisans Mezunu

Doktora Mezunu

Hastalıklar Tablosu

Kalp-Damar Hastası

Böbrek Yetmezliği

Karaciğer Yetmezliği

Sinirsel Bozukluk

Alzheimer

Göz Bozukluğu

İşitme Sorunu

Şeker Hastalığı

Kolesterol Hastalığı

Kemik Erimesi

Solunum Yetmezliği

Bağırsak Kanseri

Yaralanma

Kırık-Çıkık

Hastalığı Yok

Prostat Kanseri

Şehir

İstanbul

Ankara

İzmir

Bursa

Kocaeli

Nevşehir

Antalya

Adana

Muğla

Diyarbakır

Mardin

Erzurum

Balıkesir

Trabzon

Niğde

Ordu

Osmaniye

Şanlıurfa

Sivas

Samsun

Meslekler

KBB Doktor

Hemşire

Hasta Bakıcı

Temizlik Personeli

Danışman

Güvenlik Görevlisi

Genel Cerrah

Anestezi Uzmanı

Morg Görevlisi

Adli Tıpçı

İç Hastalıkları Uzmanı

Beyin Cerrahı

Göz Doktoru

Üroloji Doktoru

Nefroloji Doktoru

BaşHekim

Ortopedi Doktoru

Kadın Hastalıkları Doktoru

Personel Kademesi

Alt Kademe

Orta Kademe

Üst Kademe

Böylece oluşturacağımız veri tabanı yapısını ve verileri görmüş olduk. Şimdi bu veri tabanını oluşturalım. Bunu sorgu komutları ile yapalım.

Veri Tabanı Ve Tabloların Kodlar İle Oluşturulması

CREATE DATABASE Hasta_Personel_Veri_Tabani

Sorguyu çalıştırdığımızda veri tabanımız oluşturulmuş olur. Veri tabanımızda oluşturmamız gereken tabloları isterseniz Object Explorer (Nesne gezgini) kısmından isterseniz sorgu komutları ile oluşturabilirsiniz. Sorgu komutları için aşağıdaki gibi komutlar kullanılabilir:

CREATE TABLE SehirTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  SehirAdı   varchar(30)
)

CREATE TABLE MeslekTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  MeslekAdi   varchar(30)
)

CREATE TABLE HastalıkTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  HastalikAdi   varchar(30)
)

Ziyaret durumu, sağlık durumu, medeni hal ve çalışma durumu gibi tabloların oluşturulma komutları yukarıdaki örnekler ile aynı olduğundan bunlar ve benzeri tabloların oluşturulma komutlarını buraya eklemiyorum. Bunlardan farklı olarak personel kademesi, çalışma durumu, hasta tablosu ve personel tablolarını oluşturalım.

CREATE TABLE CalismaTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  SaglikDurumu INT,
  CalismaDurumu INT,
)

CREATE TABLE PersonelKademeTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  GerekenMinEgitim INT,
  Kademe varchar(10),
)

CREATE TABLE PersonelTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  AdSoyad varchar(40),
  Yas TINYINT,
  Maas Decimal(10,2)
  Cinsiyet INT,
  Sehir INT,
  Ögrenim INT,
  Meslek INT,
  HastalikTürü INT,
  MedeniDurum INT,
  CocukSayisi TİNYİNT,
  CalismaDurumu INT
)

CREATE TABLE HastaTablosu(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  Ad_Soyad varchar(40),
  Yas TINYINT,
  Cinsiyet varchar(1),
  Hastalik INT,
  MedeniDurum INT,
  İlgilenenPersonel INT,
  SaglıkDurumu INT,
  ZiyaretDurumu INT,
  HastanınBulunduğuKonum INT,
  BosSutun char(5)
)

Örnekler

Bu komutları yazarken dikkat ettiyseniz bazı yerleri eksik, yanlış ya da alakasız değerler yazdık. Bunun sebebi DDL komutlarını bu örnek veri tabanı üzerinde basit de olsa görebilmektir.

Örnek 1: Hasta tablosundan BosSutun adlı sütunu kaldırınız.

ALTER TABLE HastaTablosu DROP COLUMN BosSutun

Bu sorgunun ardından hasta tablomuzda BosSutun adlı bir sütun olmayacaktır. Bunu Object Explorer (Nesne gezgini) sekmesinden tabloyu görüntüleyerek görebilirsiniz.

Örnek 2: Personel tablosuna Kademe adlı bir sütun ekleyiniz.

ALTER TABLE PersonelTablosu ADD Kademe INT

Örnek 3: Personel tablosundaki cinsiyet sütununun veri türünü değiştiriniz.

ALTER TABLE PersonelTablosu ALTER COLUMN Cinsiyet Varchar(1)

Bu komutların ardından veri tabanında yer alan tablolar artık istediğimiz şekilde olacaktır. Bu sebeple tablolarımıza Object Explorer (Nesne gezgini) sekmesini kullanarak veri girişlerini yapalım. Veri girişlerinin ardından hasta tablosunu ve personel tablosunu listeleyelim.

Örnek 4: Personel tablosuna (Onur Taylan, 46, 5000, E, 5, 5, 9, 15, 1, 3, 1, 3) ve (Mehmet Emin, 38, 3200, E, 4, 3, 5, 15, 1, 3, 1, 2) kişileri ekleyelim.

INSERT INTO PersonelTablosu VALUES (‘Onur Taylan’, 46, 5000, ‘E’, 5, 5, 9, 15, 1, 3, 1, 3)

INSERT INTO PersonelTablosu VALUES (‘Mehmet Emin’, 38, 3200, ‘E’, 4, 3, 5, 15, 1, 3, 1, 2)

Örnek 5: Personel tablosundan Mehmet Emin isimli kişiyi çıkaralım.

DELETE FROM PersonelTablosu WHERE AdSoyad =’Mehmet Emin’

Buraya kadar yaptıklarımızla veri tabanını oluşturduk. Yukarıdaki veri tabanı şemasına baktığımızda tablolar arasında ilişkiler olduğu görülüyor. Bir sonraki yazıda veri tabanımız üzerindeki tablolar arası ilişkileri oluşturacağız, DML komutlarını ve Aggregate fonksiyonlarını kullanacağız. Bir sonraki yazıya ulaşmak için buraya tıklayınız.

SQL121378HK02225Y7

Matlab, Yazılım

25Eki

Matlab’de Matematiksel İşlemler

Bu yazıda sizlere limit, türev, integral ve diferansiyel denklemlerin Matlab’de nasıl çözüldüğünden bahsedeceğim.

Matlab’de Limit

Matematikte çok önemli bir yere sahip olan limit problemlerini Matlab’de çözmek mümkündür. Bunun için limit() komutunu kullanmamız gerekir. Komutun içerisine yazmamız gereken fonksiyon sembolik nesnelerden oluşmalıdır. Eğer sembolik nesne ile ilgili herhangi bir fikriniz yoksa buradan bir önceki yazımızı okumanızı tavsiye ederim. Komutun kullanılışı,

limit(fonksiyon,değişken,değer,left-right)

şeklindedir. Burada eğer fonksiyonumuz x değişkenine bağlı ise değişken yerine x yazılır. x değişkeninin yaklaşmaya çalıştığı değer b ise değer yerine b yazılmalıdır. Eğer ki b değerine b⁺(sağdan) ya da b^–(soldan) yaklaşıyorsak left veya right değerlerinden biri yazılmalıdır.

$lim_{x\to b^+}f(x)$

ifadesinin limitini bulmak için komut satırına limit(f(x),x,b,right) ifadesi yazılmalıdır. Eğer değer yerine herhangi bir şey yazılmaz ise 0 olarak kabul edilir.

Limit x→∞ ise değer yerine inf, x→-∞ ise –inf yazılmalıdır. Böylece limit bulunmuş olacaktır. Birkaç örnek yapalım.

Örnekler

$lim_{x \to \infty}\frac{7^{2x+1}-49.7^{x+3} }{49^{x-1}+77 } =?$

INPUT:
 >> syms x;
 >> f = (7^(2*x+1) - 49*(7^(x+3)))/(49^(x-1) + 77);
 >> sonuc = limit(f,x,inf);
 >> sonuc
 OUTPUT:
 sonuc =
  343

$lim_{x \to {0}^{-}}\frac{9x}{|x|} =? \hspace{3em} lim_{x \to 1}\frac{3x^2-3}{x-1} =?$

 INPUT:
 >> syms x;
 f1 = (9*x)/abs(x);
 >> sonuc1 = limit(f1,x,0,'left');
 >> sonuc1
 OUTPUT:
 sonuc1 =
 -9

INPUT:
>> syms x;
>> f2 = (3*(x^2) - 3)/ (x-1);
>> sonuc2 = limit(f2,x,1);
>> sonuc2
OUTPUT:
sonuc2 = 
6

$lim_{x \to a}\frac{x^3-a^3}{sin(3x-3a)} =? \hspace{3em} lim_{x \to {1}^{+}}\frac{6x^2+5x+3}{9x} =?$

INPUT:
syms x a;
f3 = ((x^3) - (a^3))/(sin(3x -3a));
sonuc3 = limit(f3,x,a) ;
sonuc3
OUTPUT:
sonuc3 =
a^2

INPUT:
>> syms x;
>> f4 = (6*(x^2) + 5*x + 3) / (9*x);
>> sonuc4 = limit(f4,x,1,'right');
>> sonuc4
OUTPUT:
sonuc4 =
14/9

Matlab’de Türev

Mühendislik ve matematik başta olmak üzere birçok alanda karşımıza çıkan türev problemlerini matlab ile çözmek için diff() komutunu kullanmamız yeterlidir. Türevini hesaplama ihtiyacı duyduğumuz fonksiyonu diff() komutuna yazarken, fonksiyonun değişkenini matlab’de sembolik nesne olarak tanımlamış olmamız gerekir. Komutun kullanışı diff(fonksiyon,derece,değişken) şeklindedir. Fonksiyon ve değişken kısımlarına neler yazılması gerektiği limit() komutundan biliyoruz. Derece yerine ise fonksiyonun kaçıncı mertebeden türevinin olmaması gerektiği yazılmalıdır. Örnek olarak f(x) fonksiyonunun 2.mertebeden türevi hesaplanmak isteniyorsa komut satırına diff(f(x),2,x) yazılması yeterlidir. Matlab sonucu bize çıktı olarak gösterecektir.

Örnekler

$f(x)=7x^6+ 6x^5 + 10x^4 + 2x^2+ 1 \quad ise \quad f'(x) = ?$

INPUT:
>> syms x;
>> f = 7*(x^6) + 6*(x^5) + 10*(x^4) + 2*(x^2) + 1;
>> sonuc = diff(f,1,x);
>> sonuc
OUTPUT:
sonuc = 
42*x^5 + 30*x^4 + 40*x^3 + 4*x

$f(x)=x^2tan(x)+cos^2(4x^2) \quad ise \quad f'(x) = ?$

INPUT:
>>syms x;
>>f = (x^2)tan(x) + (cos(4(x^2)))^2;
>>sonuc = diff(f,1,x);
>>sonuc
OUTPUT:
>>sonuc =
>>2xtan(x) + x^2(tan(x)^2 + 1) - 16xcos(4x^2)sin(4x^2)

$f(x)=e^xsin(5x) \quad ise \quad f^3(x) = ?$

INPUT:
>>syms x;
>>f = exp(x)(sin(5x));
>>sonuc = diff(f,3,x);
>>sonuc
OUTPUT:
>>sonuc =
>>-110cos(5x)exp(x) - 74sin(5x)exp(x)

$f(x)=\frac{1}{2+sin(2x)}\hspace{0.2 cm}ise\hspace{0.2 cm}f^2(x)=?\hspace{0.2 cm}ve\hspace{0.2 cm}x=5\hspace{0.2 cm}noktasındaki\hspace{0.2 cm}2. türevi\hspace{0.2 cm}nedir?$

INPUT:
>>syms x;
>>f = (1)/(2 + sin(2x)); 
>>turevin_sonucu = diff(f,2,x);
>>sonuc = subs(turevin_sonucu,5);  %x = 5 noktasındaki 2.türevin sonucuna bakıyoruz.  
>>sonuc 
>>OUTPUT: 
>>sonuc =  (4sin(10))/(sin(10) + 2)^2 + (8*cos(10)^2)/(sin(10) + 2)^3

Matlab’de İntegral

Matlab’de int() komutunu kullanarak herhangi bir integral probleminin çözümünü bulabiliriz. Bu komutun içerisine yazacağımız fonksiyonun değişkeninin yine önceki iki komut gibi sembolik nesne olarak tanımlanmış olması gerekir. int() komutu ile belirli veya belirsiz integraller çözdürülebilir. Eğer belirsiz integral çözmek istiyorsak int(fonksiyon) komutunu kullanmalıyız. Fakat belirli integral çözmek istiyorsak int(fonksiyon,başlangıç değeri,bitiş değeri) komutunu kullanmamız yeterlidir. Bazı durumlarda matlab integrali hesaplayamayabilir. Bu durumda quad() komutunu kullanarak integralin yaklaşık değerini hesaplayabiliriz.

Örnekler

$\int (3x^5+2x^2+1)dx\hspace{0.2 cm}integralini\hspace{0.2 cm}hesaplayınız.$

INPUT:
>> syms x;
>> f = 3*(x^5) + 2*(x^2) + 1;
>> sonuc = int(f);
OUTPUT:
sonuc =
x^6/2 + (2*x^3)/3 + x

$\int (x^2sin(x))dx\hspace{0.1 cm}integralini\hspace{0.1 cm}hesaplayınız.$

INPUT:
>> syms x;
>> f = (x^2)*sin(x);
>> sonuc = int(f);
>> sonuc
OUTPUT:
sonuc =
2*x*sin(x) - cos(x)*(x^2 - 2)

$\int_{0}^1 \frac{2}{2+3x}dx\hspace{0.1 cm}integralini\hspace{0.1 cm}hesaplayınız.$

INPUT:
>>syms x;
>>f = (2)/(2 + 3*x);
>>sonuc = int(f,0,1);
>>sonuc
OUTPUT:
>>sonuc =
>>log(50^(1/3)/2)

$\int_{0}^{\pi/2} sin^2(3x)cos(x)dx\hspace{0.1 cm}integralini\hspace{0.1 cm}hesaplayınız.$

INPUT:
>>syms x;
>>f = ((sin(3x))^2)cos(x);
>>sonuc = int(f,0,pi/2);
>>sonuc
OUTPUT:
>>sonuc =
>>17/35

Bu tip integral hesaplamalarının dışında iki katlı ya da üç katlı integraller hesaplanabilir.

Çok Katlı İntegraller

$\int_{a}^{b}\int_{b}^{a}f(x,y)dxdy$

biçimindeki iki katlı integrali hesaplamak için int(int(f(x,y),x,c,d),y,a,b) komutunun kullanılması yeterlidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, integral probleminde hangi değişkene göre integral önce hesaplanması gerekiyorsa, int(f(x,y),x,c,d) komutunun değişkeni ve sınırları ona göre belirlenmelidir. Eğer integral problemi ilk y değişkenine göre hesaplanması gerekseydi, içerideki komut int(f(x,y),y,c,d) şeklinde olurdu. Benzer şekilde üç katlı

$\int_{a}^{b}\int_{c}^{d}\int_{e}^{f}f(x,y,z)dxdydz$

integralini hesaplamak için int(int(int(f(x,y,z),x,e,f),y,c,d),z,a,b) komutunu kullanmamız gerekir.

Örnekler

$\int_{0}^{3}\int_{0}^{x/4}(x^2+y^2)dydx\hspace{0.1 cm}integralini\hspace{0.1 cm}hesaplayınız.$

INPUT:
>>syms x y;
>>f = (x^2) + (y^2);
>>sonuc = int(int(f,y,0,x/4),x,0,3);
>>sonuc
OUTPUT:
>>sonuc =    
>>1323/256

$\int_{0}^{4}\int_{0}^{5}\int_{0}^{3}(x^2y^2z^2)dxdydz\hspace{0.1 cm}integralini\hspace{0.1 cm}hesaplayınız.$

INPUT:
>>syms x y z;
>>f = (x^2)(y^2)(z^2);
>>sonuc = int(int(int(f,x,0,3),y,0,5),z,0,4);
>>sonuc
OUTPUT:
>>sonuc =    
>>8000

Bu şekilde matlab’de herhangi bir integral problemini hesaplayabiliriz. Son olarak diferansiyel denklem çözümlerinden bahsedip yazıyı sonlandıracağım.

Matlab’de Diferansiyel Denklemler

Limit, türev, integral gibi matematik, fizik ve mühendislik alanlarında önemli bir yere sahip olan diferansiyel denklemleri matlab üzerinde çözebilmek mümkündür. Bilinmeyen fonksiyonun bir bağımsız değişkene bağlı olduğu adi diferansiyel denklemleri çözmek için Dsolve() komutu kullanılabilir. Komut içerisindeki d/dt ifadesi ‘D’ ile temsil edilir. Dsolve komutunun kullanımı Dsolve(‘Diferansiyel denklem’,başlangıç koşulları) şeklindedir. Diferansiyel denklemin matlab’de temsili aşağıdaki gibidir:

$y' = Dy, y'' = D2y, y''' = D3y, y'''' = D4y, … , = Dny$

Örnekler

$y'' - 6y' + 25y = 0\hspace{0.1 cm}diferansiyel\hspace{0.1 cm}denklemini\hspace{0.1 cm}çözünüz.$

INPUT:
>>syms x y;
>>x=dsolve('D2y-6Dy+25y=0');
>>x
OUTPUT:
>>x =
>>C1cos(4t)exp(3t) + C2sin(4t)exp(3t)

$y'' - y' - 2y = e^{4t}\hspace{0.1 cm}diferansiyel\hspace{0.1 cm}denklemini\hspace{0.1 cm}çözünüz.$

INPUT:
>>syms x y t;
>>x=dsolve('D2y-Dy-2y=exp(4t)');
>>x
OUTPUT:
>>x =
>>exp(4t)/10 + C1exp(2t) + C2exp(-t)

$y'' - 8y' + 2y + 1= t\hspace{0.1 cm}diferansiyel\hspace{0.1 cm}denklemini\hspace{0.1 cm}\hspace{0.1 cm}y(0) =0\hspace{0.1 cm}ve\hspace{0.1 cm}y'(0) = -1$

$koşulları\hspace{0.1 cm}altında\hspace{0.1 cm}çözünüz\hspace{0.1 cm}ve\hspace{0.1 cm}grafiğini\hspace{0.1 cm}çiziniz.$

INPUT:
>>syms x y t;
>>x=dsolve('D2y+8Dy+2y+1=t','y(0)=0','Dy(0)=-1'); 
>>x
>>ezplot(x)
OUTPUT:
>>x =
>>t/2 + exp(t(14^(1/2) - 4))((1714^(1/2))/56 + 5/4) + (14^(1/2)exp(-t(14^(1/2) + 4))(5*14^(1/2) - 17))/56 - 5/2

MTLBI7J25966U28A3H

Python, Yazılım

11Eki

Python’da Fonksiyonlar

“def” İle Tanımlanan Fonksiyonlar

Bu yazıda sizlere Python’da fonksiyonlardan bahsedeceğim. Fonksiyonların kullanımları matematikte bildiğimiz fonksiyonlar gibi olup, bir fonksiyon tanımlandıktan sonra içerisine bir girdi yazarız. Ardından fonksiyon bu girdiye göre bize bir çıktı verir.

Örnek olarak f(x) = 2x + 1 fonksiyonunu düşünürsek, x = 5 için fonksiyon çıktı olarak f(5) = 11 değerini bize verir. Python’da da fonksiyonlar, bir girdi alan (zorunlu değil) ve bu girdiyi bazı işlemlerden geçirip sonucunu bize geri döndüren ifadelerdir. Programımız için kod yazarken bazı kodları tekrar tekrar kullanmak zorunda kalabiliriz. Bu tür durumlada aynı kodu tekrar yazmak yerine kodumuzu bir fonksiyon olarak tanımlayıp, o fonksiyonu çağırabiliriz. Bu bize çok büyük bir kolaylık sağlayacaktır. Python’da fonksiyon tanımlamak için fonksiyon ifadesinin başına ‘def’ ifadesi eklenir. Bu ifade ingilizce ‘definition’ olan tanımlama kelimesidir. Örnek bir fonksiyon tanımlayalım.

Örnek 1

INPUT: 

  def f(x):
    print(2x+1)
  
  f(5)


OUTPUT:

     11

Yukarıdaki örnekte fonksiyonun içerisine girilen parametre için 2x+1 işlemini gerçekleştirip çıktıyı ekrana yazdıran bir fonksiyon tanımladık. Tanımladığımız fonksiyonların ekrana sonuç yazdırmasını istiyorsak print() ya da return gibi ifadeleri kullanmamız gerekir. return ifadesi döndürmek anlamına gelir. Örnek kullanımını gösterelim.

Örnek 2

INPUT:

isim = input("Lütfen bir isim giriniz :  ")
def f(deger):
        karsilamaMesaji = "Merhaba" + " " + deger
        return karsilamaMesaji
f(isim)       

OUTPUT:

Lütfen bir isim giriniz :  Adil
'Merhaba Adil'

Yukarıdaki fonksiyon dışarıdan girilen ismi karşılama mesajına ekleyip sonucu bize döndürecektir. Bir başka örnek:

Örnek 3

INPUT:

isim = input("Lütfen bir isim giriniz : ")
def karsilamaMesaji(yeni_deger):
       if yeni_deger.isnumeric():
           sonuc = yeni_deger + " " + "bir nümerik değerdir." 
           return sonuc
       else:
           print(yeni_deger + " " + "bir nümerik değer değildir.")
karsilamaMesaji(isim)

OUTPUT:

Lütfen bir isim giriniz : Erhan
Erhan bir nümerik değer değildir.

Fonksiyonlarda kullanılan değişkenler yerel değişkenlerdir. Yani fonksiyon bloğu dışında bu değişkenlere erişilemezdir. Örnek olarak:

Örnek 4

INPUT:

def f():
    y = 5
    return y 
print(y)

OUTPUT:

NameError: name 'y' is not defined

Burada yaptığımız örneklerin dışında fonksiyonlar birden fazla parametre almaları mümkündür. Örnek olarak:

Örnek 5

INPUT:

def f(x,y,z):
    a = 2*(x**2) + 5 
    b = 3*(y**3) + 6
    c = z  + 6
    return a,b,c

f(2,5,7)   

OUTPUT:

(13, 381, 13)

Örnek 2’de dışarıda tanımladığımız x = 5 değişkenini fonksiyon içerisine yazdıktan sonra tekrar çağırdığımızda x’in değeri yine 5 olarak ekrana yansımıştı. Dışarıda tanımladığımız değişkenin fonksiyon içerisindeki değişiminin her yerde geçerli olması için değişkeni fonksiyon içerisinde global olarak tanımlamamız gerekir. Örnek olarak:

Örnek 6

INPUT:

x = 5                            
def f(x):                      
    x += 1                           
    return x                          
f(x),x 

OUTPUT:

(6, 5)

INPUT:

x = 5
def f1():
    global x
    x += 1  
    return x
f1(),x

OUTPUT:

(6, 6)

Burada yaptığımız örneklerin dışında fonksiyonların birden fazla parametre almaları mümkündür. Örnek olarak:

Örnek 7

INPUT:

def f(x,y,z):
    a = 2*(x**2) + 5 
    b = 3*(y**3) + 6
    c = z  + 6
    return a,b,c

f(2,5,7)  


OUTPUT:

  (13, 381, 13)

Bunun dışında fonksiyon içinde fonksiyon tanımlamak ve bir fonksiyonun içerisinde başka bir fonksiyonun sonucunu kullanmak mümkündür. Örnek olarak:

Örnek 8

INPUT:


def fonksiyon():
     x = int(input("Lütfen bir sayı giriniz: "))
     a = x/2
     b = x/3
     def fonksiyon1():
        c = a+5
        d = b+5
        return c,d
     return print("a = {}, b = {}, c ve d = {} olarak elde edilir".format(a,b,fonksiyon1()))

fonksiyon()


OUTPUT:

Lütfen bir sayı giriniz: 6
a = 3.0, b = 2.0, c ve d = (8.0, 7.0) olarak elde edilir

Örnek 9

INPUT:

def f(a,b,c): 
   toplam = a+b+c 
   return toplam
def g(a,b,c):
    ortalama = f(a,b,c)/3
    return ortalama    

g(3,5,4)


OUTPUT:

     4.0

Buraya kadar yaptığımız örneklerin dışında birkaç örnek daha yapalım ve ardından lambda fonksiyonundan bahsedelim.

Örnek 10

Vize, final notunun girildiği ve sonuç olarak dersten geçme-kalma durumunun döndürüldüğü bir program yazınız.

INPUT:

def DersDurum(VizeNotu, FinalNotu):
    ortalama = (0.4*VizeNotu) + (FinalNotu*0.6)
    if ortalama >= 50:
       return (ortalama, "Geçtiniz")
    else:
       return (ortalama, "Kaldınız") 
DersDurum(45,50)
(48.0, 'Kaldınız')

OUTPUT:

    (48.0, 'Kaldınız')

Örnek 11

Girilen bir sayının çift olup olmadığını tespit eden bir fonksiyon yazınız.

INPUT:

def f(z):
    if z%2 ==0:
       print("Girilen sayı çiftir.")
    else:
       print("Girilen sayı tektir.")   
f(5),f(8)

OUTPUT:

Girilen sayı tektir.
Girilen sayı çiftir.

Lambda Fonksiyonu

Python’da fonksiyon tanımlamanın bir diğer yolu lambda fonksiyonunu kullanmaktır. def ile tanımlanan fonksiyondan farkı ise adsız olarak tek bir satır ile oluşturulabilen fonksiyonlar olmasıdır. Lambda fonksiyonları, birden fazla parametre alabilirken içerisinde yalnızca tek işlem yapabilirler. Bu fonksiyon, fonksiyon parametreleri döndürmek için kullanılabilir. def fonksiyonuna benzer olarak başka fonksiyonlar içerisinde de kullanılması mümkündür. Lambda fonksiyonunun kullanımı aşağıdaki gibidir:

lambda parametre(ler): işlem

Örnek 12

INPUT:

y = lambda x: x+2
print(y(2))

OUTPUT:

       4

Örnek 13

INPUT:

z = lambda a,b: 2*a + 3*b +5
print(z(5,2))


OUTPUT:

       21

Örnek 14

INPUT:


def islem(a,b,c):
     f = lambda x,y,z : 6*x + 7*y + 8*(z**2)
     sonuc = f(a,b,c) + 100
     return sonuc
islem(3,5,7)


OUTPUT:

    545

Bu yazımızda sizlere Python’da fonksiyonların nasıl kullanıldıkların ve fonksiyon çeşitlerinden bahsettik. Python ile ilgili yeni içeriklerimizi okumak için sitemizi takip etmeyi unutmayınız.

PYTNC59YX0N8ZQ3V49

Python, Yazılım

27Ağu

Python ile Dosya İşlemleri

Önceki yazılarda yazdığımız Python kodları, program sonlandığı andan itibaren kaybolur. Program yeniden başlatıldığında daha önceden yazdığımız kodlar eğer kaydedilmemiş ise erişilemezdir. Bilgisayarların temel görevi ve bizlerin istediği verilerimizin depolanmasıdır. Bir veriyi kalıcı olarak depolayabilmek için ya sabit disklerde ya da kalıcı belleklerde saklanması gerekir. Verilerimizi disk üzerlerinde saklamanın en iyi yolu, verileri dosya olarak kaydetmektir.

Dosya Oluşturma

Bu bölümde sizlere Python ile dosyaları nasıl oluşturabileceğimizden ve düzenleyebileceğimizden bahsedeceğim. Bunun için bilgisayarımızda bir metin dosyası oluşturabilir ya da bu işlemi kod ile gerçekleştirebiliriz. open() fonksiyonu bilgisayarda oluşturulan bir dosyayı açmak için ya da dosya oluşturmak için kullanılır. open() fonksiyonunun içerisine, eğer bilgisayarınıza yüklü bir Python IDE’si kullanıyorsanız dosyanın bilgisayardaki konumunu yazmanız yeterlidir. Eğer Jupyter gibi tarayıcıda çalışan IDE’ler kullanıyorsanız, dosyayı kullandığınız IDE ortamına yükleyip dosya yolunu open() fonkiyonuna yazmanız yeterlidir. Eğer adını yazdığınız dosya oluşturulmamış ise open() fonksiyonu dosyayı oluşturacaktır. Bu şekilde dosya Python içerisine aktarılmış olacaktır.

INPUT:
open("/content/drive/MyDrive/Colab Notebooks/İstiklal Marşı.txt")

Dosya Okuma

Python’a yüklediğimiz dosyayı bir değişkene atayıp satır satır okumak için readline() komutunu kullanabiliriz.

INPUT:
file = open("/content/drive/MyDrive/Colab Notebooks/İstiklal Marşı.txt")
file.readline().rstrip()

OUTPUT:
  'Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;'

Programı her çalıştırdığımızda diğer satırlar ekrana gelmeye devam eder. Eğer herhangi bir satırda, baştan okuma işlemi yapmak istiyorsak seek(0) fonksiyonunu kullanabiliriz. Eğer seek() fonksiyonun içerisine farklı bir değer yazarsak, o değerin karşılık geldiği karakterden sonrasını okuma işlemi yapar. Örnek olarak:

INPUT:
file.seek(2)
file.readline().rstrip()

OUTPUT:
'rkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;'

Dosya Üzerinde For Döngüsü Oluşturma

Dosya üzerinde for döngüsü oluşturup, bütün satırlara erişmek mümkündür.

INPUT:
file.seek(0)
for i in file:
     print(i)


OUTPUT:

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;

Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;

O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Eğer dosya üzerinde yaptığımız işlemler sona erdiyse close() fonksiyonunu kullanıp, dosyayı kapatabiliriz.

INPUT:
file.close()

readlines() fonksiyonunu kullanıp, tüm dosya içeriğini bir listeye dönüştürebiliriz. Örnek olarak:

INPUT:
file = open("/content/drive/MyDrive/Colab Notebooks/İstiklal Marşı.txt")
file_list = file.readlines()
for i in range(0, len(file_list)):
   file_list[i] = file_list[i].rstrip()
file_list  

OUTPUT:

['Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;',
 'Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.',
 'O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;',
 'O benimdir, o benim milletimindir ancak.']

Örnek

Üyeler adlı bir dosya oluşturalım ve bu dosya içerisine aşağıdaki bilgileri yazalım.

12345-Ali-10-5

6789-Ayşe-20-7

10112-Mustafa-50-15

12134-Gönül-5-8

Kitap satın alma sitesinde üyelerin bilgilerinin bulunduğu bu dosyayı Python’a aktaralım ve listeye dönüştürelim. Ardından Üye bilgilerini sorguladığımız bir program yazalım.

INPUT:
members = open("/content/drive/MyDrive/Colab Notebooks/Üyeler.txt").readlines()
for member in range(len(members)):
    members[member] = members[member].rstrip()
    members[member] = members[member].split("-")
members



OUTPUT:

[['12345', 'Ali', '10', '5'],
 ['6789', 'Ayşe', '20', '7'],
 ['10112', 'Mustafa', '50', '15'],
 ['12134', 'Gönül', '5', '8']]

Böylece dosyadaki üyeleri listeye atıp düzenlemiş olduk. Üye numarası, para ve kitap adedi gibi değerlerin tiplerini for döngüsü ile integer’a dönüştürebiliriz.

INPUT:
for i in members:
  i[0] = int(i[0])
  i[2] = int(i[2])
  i[3] = int(i[3])
members 


OUTPUT:

[[12345, 'Ali', 10, 5],
 [6789, 'Ayşe', 20, 7],
 [10112, 'Mustafa', 50, 15],
 [12134, 'Gönül', 5, 8]]

Şimdi ise gireceğimiz üye numarası ile üyelik bilgilerini sorgulayalım.

INPUT:
MemberNo = input("Lütfen sorgulamak istediğiniz üye numarasını giriniz : ")
if MemberNo.isnumeric():
   for member in members:
       if int(MemberNo) == member[0]:
          print("Üye numarası {0} olan,\nadlı kişinin hesabından {2} Türk lirası bakiye bulunmaktadır.\nŞu zamana kadar {3} adet kitap satın almıştır.".format(member[0],member[1],member[2],member[3]))
          break;
       else:
         print("Üye numarasına ait kişi bulunamadı.")
else:
  print("HATA! SANIRIM YANLIŞ BİR ŞEY OLDU\nÜye numarası sayılardan oluşmalıdır.")


OUTPUT:

Lütfen sorgulamak istediğiniz üye numarasını giriniz : 12345h
HATA! SANIRIM YANLIŞ BİR ŞEY OLDU
Üye numarası sayılardan oluşmalıdır.

Dosya üzerine yazmaya geçmeden evvel şunu hatırlatmakta fayda var; şu ana kadar yaptıklarımız var olan bir dosya üzerinden, yani daha önceden oluşturup veriler girdiğimiz dosya üzerinden gerçekleşmektedir.

Dosya Üzerine Yazma

Dosya oluşturmak ya da var olan bir dosyayı açmak için open() fonkisyonunu kullanıyorduk. open() fonksiyonun içerisine aşağıdaki tabloda yer alan argümanlardan birini girerek dosyanın ne şekilde açılacağına karar verebiliriz.

Argüman	Açıklama
r	Salt okuma
w	Yazma
a	Sonuna ekleme
b	İkili kip
t	Salt metin
+	Dosya güncelleme

Eğer var olan bir dosyayı w argümanı ile açarsak, dosyanın içerisindeki tüm içerikler silinir ve boş bir dosya olarak açılmış olur. Açtığımız dosya içerisine write() fonksiyonu ile satır eklemesi yapabilirsiniz. Dosya üzerinde yaptığınız değişiklikleri kaydetmek için flush() fonksiyonu kullanılabilir. Açılan dosya flush() fonksiyonu ile kaydedilmeden kapatılırsa, otomatik kayıt yapılır. Örnek olması için bir dosya oluşturup içerisine bilgiler yazalım.

INPUT:
customers = open("customers.txt","w")
customers_list = [[1245,"Gizem","Borcu yok"],[6789,"Aslı","Borcu Yok"],[6123,"Kerim","Borcu var"]]
for customer in customers_list:
    for i in customer:
        customers.write(str(i)+"-")
    customers.write("\n")    
customers.close()   

customers = open("customers.txt",”r”)
customers.seek(0)
customers_list1 = customers.readlines()
for i in range(0,len(customers_list1)):
   customers_list1[i] = customers_list1[i].rstrip()
customers_list1 


OUTPUT:

['1245-Gizem-Borcu yok-', 
'6789-Aslı-Borcu Yok-', 
'6123-Kerim-Borcu var-']

Örnekler

Aşağıdaki şekilde bir mat.txt dosyası oluşturalım.

No Ad-soyad mat fizik kimya

11 Ayşe Gök 60 50 70

12 Ahmet altun 20 40 50

13 Can Emek 80 60 70

14 Nesrin Ay 90 60 20

a) Yukarıdaki şekilde mat.txt dosyası oluşturulması ve verilerin girilmesini sağlayan bir program yazınız.

INPUT:
#Dosyanın Oluşturulması
open("mat.txt", "w")
#Dosyayı yazmak için açıyoruz ve içerisine veri ekliyoruz.
with open("mat.txt", "a")  as  dosya:
    dosya.write("No      Ad-Soyad       Mat     Fizik   Kimya\n")
    dosya.write("11      Ayşe Gök       60       50      70\n")
    dosya.write("12      Ahmet Altun    20       40      50\n")
    dosya.write("13      Can Emek       80       60      70\n")
    dosya.write("14      Nesrin Ay      90       60      20\n")
dosya.close()

b) Ekrana sadece Numara ad-soyad ve kimya notunu listeleyen bir program yazınız.

INPUT:
with open("mat.txt")  as  dosya:
  dosya.seek(0) 
  liste = dosya.readlines()
  for x in range(0,5):
      a = liste[x:x+1]  
      print(a[0][0:2],"\t",a[0][8:20],"\t",a[0][39:44])

OUTPUT:

No 	 Ad-Soyad     	 Kimya
11 	 Ayşe Gök     	  70

12 	 Ahmet Altun  	  50

13 	 Can Emek     	  70

14 	 Nesrin Ay    	  20

c) Ekrana her üç dersten 50 nin altında alanları listeleyınız.



INPUT:
with open("mat.txt")  as  dosya:
  dosya.seek(0) 
  liste = dosya.readlines()
  Fizikten_Kalanlar = []
  Matematikten_Kalanlar = []
  Kimyadan_Kalanlar = []
  for x in range(1,5):
      a = liste[x:x+1]
      Mat_Not = int(a[0][23:26]) 
      Kimya_Not = int(a[0][39:44])
      Fizik_Not = int(a[0][30:35])
      if Mat_Not < 50: 
         Matematikten_Kalanlar.append("{} kişisi Matematikten {} alarak bu dersten kalmıştır.".format(a[0][8:20],a[0][23:26].rstrip()))
      if Kimya_Not < 50: 
         Kimyadan_Kalanlar.append("{} kişisi Kimyadan {} alarak bu dersten kalmıştır.".format(a[0][8:20],a[0][39:44].rstrip()))
      if Fizik_Not < 50: 
         Fizikten_Kalanlar.append("{} kişisi Fizikten {} alarak bu dersten kalmıştır.".format(a[0][8:20],a[0][30:35].rstrip()))
  print("Matematikten kalanlar : ",Matematikten_Kalanlar)
  print("Fizikten kalanlar : ",Fizikten_Kalanlar)
  print("Kimyadan_Kalanlar : ",Kimyadan_Kalanlar)


OUTPUT:

Matematikten kalanlar :  ['Ahmet Altun  kişisi Matematikten 20 alarak bu dersten kalmıştır.']
Fizikten kalanlar :  ['Ahmet Altun  kişisi Fizikten   40 alarak bu dersten kalmıştır.']
Kimyadan_Kalanlar :  ['Nesrin Ay    kişisi Kimyadan  20 alarak bu dersten kalmıştır.']

PYTNFEXVD4K26M2510

Matlab, Yazılım

13Ağu

Matlab’de İki Boyutlu Grafik Çizimi

Bu yazıda sizlere Matlab’de iki boyutlu grafiklerin çizimlerinden bahsedeceğim.

Yaptığımız işlemlerin sonuçlarını hem görebilmek hem de analiz etmek için verileri görselleştirmemiz gerekebilir. Bu gibi durumlarda, Matlab yardımıyla verilerimizi görselleştirebiliriz. Grafik çizimi için ilk olarak plot() komutundan bahsedelim. plot() komutunu kullanabilmek için ilk önce x vektörünü Matlab’de tanımlamış olmamız gerekir. Ardından bu x vektörünün her bir değeri için y değerleri hesaplanmalıdır. Bu işlemlerin ardından x ve y vektörünü plot(x,y) yazarak verileri görselleştirebiliriz. Bu komut yerine iki noktayı doğru olarak birleştiren line() komutunu da kullanabiliriz. Bu komutları kullanarak grafik çizerken grafiğe ait doğrunun özelliklerini belirleyebiliriz. Bu özelliklere kısaca değinelim.

color: Çizginin rengini değiştirmek için kullanılır.

linestyle: Çizginin stilini belirlemek için kullanılan özelliktir.

linewidth: Çizgi kalınlığını belirleyen özelliktir.

Bu özelliklere ek olarak marker adı verilen ve çizginin şeklini belirleyen özellik vardır. Bu özellikler sayesinde grafiğimizi oluşturan çizgiyi aşağıdaki tabloda verilen işaretlerden oluşturabiliriz.

İşaret	Açıklama
+	Çizgi + işaretinden oluşur.
o	Çizgi daire işaretinden oluşur.
*	Çizgi yıldız işaretinden oluşur.
.	Çizgi nokta işaretinden oluşur.
x	Çizgi çarpı işaretinden oluşur.
s	Çizgi kare işaretinden oluşur.
d	Çizgi elmas işaretinden oluşur.
^	Çizgi yukarı gösteren üçgen işaretinden oluşur.
v	Çizgi aşağı gösteren üçgen işaretinden oluşur.
>	Çizgi sağa doğru üçgen işaretinden oluşur.
<	Çizgi sola doğru üçgen işaretinden oluşur.
p	Çizgi pentagon yıldız işaretinden oluşur.
h	Çizgi hexagon yıldız işaretinden oluşur.
none	İşaretsiz.

Şimdi plot() komutunu ve yukarıdaki özelliklerden bazılarını kullanarak grafik çizdirelim. Örnek olarak 1’den 100’e kadar 0.5 artımla y = x² + 2x +1 grafiğini çizdirelim.

INPUT:
>>x = 1:0.5:100;
>>y = x.^2 +2.*x + 1;
>>plot(x,y)

OUTPUT:
 Oluşan grafiği matlab üzeriden görebilirsiniz.

Kodları bu şekilde yazarsak grafiğimiz standart biçimde gözükecektir. Eğer grafiğin özelliklerini değiştirmek istiyorsak, yukarıdaki özellikleri plot() komutunun içerisine yazmamız gerekir. Bu sefer örnek olarak x değerleri 0 ile 10 arasında 1 artımla y = x³ + 5x² + 6x + 1 fonksiyonu ile verilsin. Grafiğin çizgisinin şekli elmas, kalınlığı 2 ve rengi yeşil olsun. Bu grafiği matlab’de aşağıdaki gibi çizebiliriz.

INPUT:
>>x = 0:1:10;
>>y =2.*x.^3 + 5.*x.^2 + 6.*x + 1;
>>plot(x,y,'dg','linewidth',2)

OUTPUT:
  Oluşan grafiği matlab üzeriden görebilirsiniz.

Bunların haricinde x değerlerine karşılık birden fazla fonksiyon varsa bu fonksiyonları tek bir eksende çizdirebiliriz. Örnek olarak 0<x<10 aralığında x değerleri 0.5 artım ile y₁ = 2cosx + 2x ve y₂ = sinx +x² fonksiyonlarının grafiklerini aynı eksende çizdirelim.

INPUT:
>>x = 0 : 0.5 : 10;
>>y1 = 2.*(cos(x)) + 2.*x;
>>y2 = (sin(x)) + x.^2;
>>plot(x,y1,"g+",x,y2,"b*")

OUTPUT:
  Oluşan grafiği matlab üzeriden görebilirsiniz.

Fonksiyonların grafiklerini çizerken x veya y değerlerinden herhangi birinin aralığı çok geniş ise bu değerleri logaritmik artış ile tanımlayabiliriz. Eğer hem x hem de y’nin aralığı geniş ise loglog() komutunu, sadece x’in aralığı çok geniş ise semilogx() komutu, sadece y’nin aralığı x’e göre çok geniş ise semilogy() komutunu kullanarak grafiğimizi çizebiliriz. Bu komutları tek tek örnek ile görelim.

-100<x<100 aralığındaki x değerlerini 0.1 artım ile y = x⁴ + 3x + 1 fonksiyonunun grafiğini loglog(), semilogx() ve semilogy() komutlarını kullanarak çizdirelim.

INPUT:
>>x = -100:0.1:100; 
>>y = x.^4 + 3.*x + 1;
>>plot(x,y)
>>semilogx(x,y)
>>semilogy(x,y)
>>loglog(x,y)

OUTPUT:
 Oluşan grafiği matlab üzerinden görebilirsiniz.

Aynı eksen üzerinde iki fonksiyona ait grafikleri üst üste çizdirebilmek için hold fonksiyonunu kullanabiliriz. Böylece iki fonksiyonun grafiklerini karşılaştırabilir ya da analiz edebiliriz. Örnek olarak [0, 4π] aralığında f(x) = tanx ve g(x) = cotx fonksiyonlarının grafiklerini çizdirelim.

INPUT:
>>x = 0: 0.1 : 4*pi; 
>>f = tan(x);
>>g = cot(x);
>>plot(x,f);
>>hold;
>>plot(x,g)

OUTPUT:
Oluşan grafiği matlab üzerinden görebilirsiniz.

Bu şekilde sayısal aralıkları farklı olan iki fonksiyonu aynı eksen üzerinde çizdirdiğimizde bir fonksiyonun değerleri diğer fonksiyonun değerlerinden daha küçük olduğunda tam olarak ayırt edilemeyebilir. Böyle bir durumda plotyy() fonksiyonunu kullanarak fonksiyonların grafiklerini daha ayrıntılı bir şekilde çizdirebiliriz. Örnek olarak [0,6π] aralığında f(x) = 2x² – 10x + 5 ile g(x) = cos(x/3) fonksiyonlarının grafiklerini aynı eksende çizdirelim.

INPUT:
>>x = 0: 0.1:6*pi;
>>f = 2.*x.^2-10.*x+5; 
>>g = cos(x./3); 
>>plotyy(x,f,x,g)

OUTPUT: 
  Oluşan grafiği matlab üzerinde görebilirsiniz.

Bu bölümde son olarak polar(t,r) komutundan bahsetmek istiyorum. Bu komut sayesinde kutupsal koordinatları verilen bir fonksiyonun grafiğini çizdirebiliriz. Buradaki t, grafiğe ait noktaya karşılık gelen vektörün O_xekseniyle yaptığı açıyı, r ise vektörün uzunluğunu ifade eder. Örnek olarak t açısı [0,5π] aralığında iken r = (cos²(t)).sin(t) fonksiyonunun grafiğini çizelim.

INPUT:
>>t = 0: 0.2: 5*pi;
>>r =((cos(t)).^2).*sin(t);
>>polar(t,r)

OUTPUT:
 Oluşan grafiği matlab üzerinden görebilirsiniz.

MTLB2CH9T4Y8H74M05

SQL, Yazılım

30Tem

SQL Server İle Veri Tabanı İşlemleri #2

Bu yazıda sizlere SQL’de ilişkili tablolardan, SUM(), AVG(), MIN(), MAX() gibi Aggregate fonksiyonlarından, sütunların takma ad ile çağrılmasından, Between ve Distinct gibi komutlardan bahsedeceğim.

İlişkili Tablolar

İlişkili tabloları daha iyi anlayabilmek için bir personel tablomuzun olduğunu varsayalım. Bu tabloda personellerimizin adı, soyadı, yaşı, maaşı, departmanı, mesleği ve cinsiyeti gibi bilgiler olsun.

USE PersonelBilgileri
CREATE TABLE PersonelTablosu(
   ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
   Ad Varchar(30),
   Soyad Varchar(30),
   Cinsiyet Char(1),
   Yas TINYINT,
   Maas DECIMAL(7,2),
   Departman INT,
   Meslek INT
)

*Kod Bloğunu* *Çalıştırdığımızda Oluşan Personel Tablosu*

Eğer bu şirketin çalışan sayısı çok fazla ise (örneğin 1000 ya da daha fazla) bu personellerin departmanları ve meslek bilgileri bellekte fazla yer tutmaya başlar. Bu sebeple her personelin departman ve meslek bilgisini yazmak yerine departman bilgilerini ve meslek bilgilerini tutan iki tablo oluşturabiliriz.

USE PersonelBilgileri
CREATE TABLE Departman(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  DepartmanAdi Varchar(30)
)
CREATE TABLE Meslek(
  ID INT IDENTITY(1,1) PRIMARY KEY,
  MeslekDepartmanı INT,
  MeslekAdi Varchar(30)
)

Kod Bloğunu Çalıştırdığımızda Oluşan Departman Tablosu

Kod Bloğunu Çalıştırdığımızda Oluşan Meslek Tablosu

Böylece personelin departmanının adını ve meslek adını yazmak yerine o departman ve meslek bilgisinin ilgili tablolardaki ID’lerini yazabiliriz. Örneğin personelin mesleği Bilgisayar Mühendisliği ise bu bilgiyi yazmak yerine meslekler tablosundan Bilgisayar mühendisliğinin ID numarasını yazabiliriz. Bu şekilde yaklaşık olarak 19 karakter fazladan bellekte bellekte yer tutmamış olacağız. Yaptığımız bu işlemle meslekler ve departmanlar tablosu ile personel tablosu ilişkili hale gelmiş olur. 3 tip ilişki türü vardır. Bunlar bire-bir ilişki, bire-çok ilişki ve çoka-çok ilişkidir. Bunları bu yazıda detaylı olarak anlatmayacağım. Bizim kullanacağımız genelde bire-çok ilişki türü olacaktır.

Bu tabloların ilişki içerisinde olduğunu SQL’in anlaması için bu ilişkiyi SQL üzerinde tanımlamamız gerekir. Bunun için Object Explorer penceresindeki Database Diagrams klasörüne sağ tıklayıp New Database Diagram’ı seçmemiz gerekir. Karşımıza gelen pencereden hangi tablolar ilişki içerisinde ise seçilmesi gerekir. Burada önemli bir husus daha vardır. Tablolarımızdaki ID sutununu Birincil Anahtar (Primary Key) olarak tanımlamış olmamız gerekir. Primary Key satırların birbirleri ile karışmaması ve ayırt edilebilmesi için kullanılan benzersiz alanlardır. Genellikle ID alanları için kullanılır. Bir sütunu birincil anahtar olarak tanımlamayı tablo yaratırken komut ile belirleyebileceğimiz gibi sonradan da belirleyebiliriz. Örnek olarak:

CREATE TABLE DenemeTablosu(
      ID INT IDENTITY(1,1) PRİMARY KEY,
       ……
)

verilebilir. Bu örnekte ID alanının birincil anahtar olduğunu ve 1’den başlayıp her bir satır için 1’er 1’er artması gerektiğini söyledik.

Eğer tablo üzerinden düzenleme yapabilme iznimiz var ise tablomuzdaki ID sütununa sağ tıklayıp “set primary key” dersek birincil anahtar olarak belirlemiş oluruz.

Bunun dışında Birincil anahtara çok benzeyen benzersiz anahtar (Unique Key) vardır. Birincil anahtardan farklı boş değer(null) alabiliyor olmasıdır.

Birincil anahtar olmayan ve başka bir tablo ile ilişkilendirilebilen alanlara ise Yabancıl Anahtar denir. Örneğin Personel tablosundaki departman ve meslek sütunları yabancıl anahtardır.

İlişkilendirmek istediğimiz tabloları seçtikten sonra hangi tabloların birincil anahtarları hangi tabloların yabancıl sütunu ile ilişkilendirilecekse, birincil anahtar sürüklenip yabancıl anahtarın üzerine bırakılmalıdır.

***Tablolarımız Arasındaki İlişkilerin Kurulması***

Böylece artık yabancıl anahtardaki değer birincil anahtarın olduğu tablodaki bir veriyi temsil eder. Örneğin personel tablosundaki Adil Kaşıkçı adlı personelin mesleğine 6 yazıldığından, meslekler tablosunda ID numarası 6 olan meslek bu personelin mesleği olur. Meslekler tablosunda ID numarası 6 olan meslek şef olduğundan Adil Kaşıkçı adlı personelin mesleği şef olmuş olur. SQL bunu anlar.

***Personel Tablosu (Tabloda yer alan kişiler hayalidir.)***

Ancak biz listeleme yaparken personel tablosunu listelediğimizde bu personellerin departman ve meslek sütunları hala sayı olarak görünür. Eğer bu sütunların meslek ve departman adları ile görünmesini istersek birleştirmeleri kullanmamız gerekir. Bu konudan sonraki yazılarda bahsedeceğim. Şu ana kadar en az iki tablonun nasıl ilişkilendirileceğini gördük. Eğer ilişkide düzenleme ya da değişiklik yapacaksak Database Diagrams klasörünün altındaki ilişki diagramımıza sağ tıklayıp “modify” dememiz yeterli olacaktır. Açılan diagramda istediğiniz düzenlemeyi yapabilirsiniz.

Aggregate Fonksiyonları

Aggregate fonksiyonları bir tabloda kullanılabilecek SUM(), AVG(), COUNT(), MIN() ve MAX() gibi fonksiyonlardır. Bu fonksiyonları kullanarak örneğinm personel tablosunda personel sayısı, ortalama maaş, ortalama yaş ve en genç personel gibi değerler bulunabilir. Aggregate fonksiyonları Select komutu ile birlikte kullanılır. Bu komutlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

SUM()

İstenen sütunlardaki tüm veriyi toplamak için kullanılır. Toplaması yapılan sütunun sayısal değerlerden oluşması gerekir. Örnek kullanımı aşağıdaki gibidir:

SELECT SUM(sütun adı) FROM (tablo adi)

Eğer ihtiyaç duyulursa bu komuta şartta bağlanabilir. Örneğin yaşı 25’ten küçük olanların maaşı nedir? Dersek,

INPUT:
SELECT SUM(Maas) FROM PersonelTablosu WHERE Yas<25

OUTPUT:
5300.00

sorgusunu kullanılabiliriz.

AVG()

İstenilen sütunlardaki ortalamayı hesaplamak için kullanılan komuttur. Örneğin personel tablosunda ortalama yaşı bulmak istersek,

INPUT:
SELECT AVG(Yas) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
 29

sorgusunu kullanılabiliriz.

COUNT()

İstenen sütunlardaki verileri saymak için kullanılan komuttur. Örneğin personel tablosunda kaç tane veri olduğunu öğrenmek istiyorsak,

INPUT:
SELECT COUNT(*) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
  10

sorgusunu kullanabiliriz. Bir başka örnek olarak personel tablosunda maaşı 3000 TL’den büyük olan personellerin sayısını öğrenmek istersek,

INPUT:
SELECT COUNT(*) FROM PersonelTablosu WHERE Maas>3000

OUTPUT:
  8

sorgusunu kullanabiliriz.

MIN()-MAX()

İlgili sütuna ait en küçük ve en büyük değerleri listelemek için kullanılan komutlardır. Örneğin personel tablosundaki en genç ve en yaşlı personellerin yaşlarını listelemek istersek,

INPUT:
SELECT MIN(Yas) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
  22

INPUT:
SELECT MAX(Yas) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
  36

sorgularını kullanabiliriz.

Bir başka örnek olarak şirketimizde en az maaş alan kişinin ne kadar maaş aldığını listelemek istersek,

INPUT:
SELECT MIN(Maas) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
  2500.00

sorgusunu kullanabiliriz.

Böylece Aggregate fonksiyonlarından bahsetmiş olduk. Şimdi ise listeleme yaparken listelediğimiz herhangi bir sütunu takma ad ile nasıl listeleyebileceğimizden bahsedelim.

ALIAS İFADESİ

Yukarıdaki örneklerde ortalama yaşı listelemek için bir sorgu komutu kullandık. Bu sorgu çalıştıktan sonra sonuç bize görünür ancak sütun adı “No Column Name” olarak görünür.

Eğer burada listelemek istediğimiz sonuç bir sütun adı ile görünsün istersek Alias ifadesini kullanmamız gerekir. Bu ifade sorguda AS olarak yazılır. Bahsettiğim örneği tekrar yazmak istersek,

INPUT:
SELECT AVG(Yas) AS “Ortalama Yaş” FROM PersonelTablosu

sorgusunu yazabiliriz.

NULL DEĞERLER

SQL’de eğer bir satırın herhangi bir sütununa değer girilmemiş ise o sütun NULL olarak görünür. Listemele yaparken NULL değeri bulunan verileri listelemek mümkündür.

DISTINCT KOMUTU

Bir tablodaki herhangi bir sütunda bulunan benzersiz verileri listelemek için kullanılan komuttur. Örneğin personel tablosunda isimleri benzersiz olanları listeleyelim.

INPUT:
SELECT DISTINCT(Ad) FROM PersonelTablosu

OUTPUT:
  Adil
  Ahmet
  Ayşe
  Betül
  Buse
  Didem
  Ferit
  Gizem
  Mehmet
  Ömer Faruk

BETWEEN OPERATÖRÜ

Bir tablodaki herhangi bir sütun için istediğimiz alt ve üst limitler arasındaki değere sahip verileri listelemek için kullanılan komuttur. Örneğin Personel tablosundaki yaş aralığı 30-35 ve maaş aralığı 2800-4000 TL olan verileri listeleyelim.

INPUT:
SELECT * FROM PersonelTablosu WHERE Yas BETWEEN 30 AND 35 AND Maas BETWEEN 2800 AND 4000

Bunların dışında kısaca aritmetik işlemlerden bahsetmek istiyorum. SQL’de aritmetik işlem yapmak herhangi bir programlama dilinde işlem yapmaya benzerdir. Aritmetik işlemler Select komutu ile kullanılabilir. Yapılmak istenen işleme göre matematiksel operatör kullanılarak aritmetik dört işlem gerçekleştirilir. Birkaç örnek gösterip yazımızı sonlandıralım.

INPUT:
SELECT 4+6 AS "TOPLAM"
SELECT 10*6 AS "ÇARPIM"
SELECT 60/2 AS "BÖLME"
SELECT 30-20 AS "ÇIKARMA"
SELECT (((30-5)+10)/7)*5 AS "DÖRT İŞLEM"

SQL27WU355YJ0IC75Y

SQL, Yazılım

19Tem

SQL Server İle Veri Tabanı İşlemleri #1

Bu yazıda sizlere SQL SERVER’dan bahsedeceğim. Genel olarak yazının içeriğinde veri tabanı oluşturma, veri türleri, tablo oluşturma, DML komutları, DDL komutları gibi konulardan bahsedeceğim.

SQL Nedir?

SQL, veri tabanlarını ve tablolarını saklayan ve üzerinde işlem yapmamızı sağlayan veri tabanı yönetim sistemidir. Bu yazıda sorgular Managment Studio’da yazılacaktır. İsterseniz siz de bu programı kullanabilir ya da MySQL, Oracle, Access, vb. gibi veri tabanı yönetim sistemlerini kullanabilirsiniz. Veri tabanı kullanmanın başlıca faydaları aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Veri tekrarının önüne geçer.
Veriye erişimi kolaylaştırır.
Veriler üzerinde işlem yapma olanağı sağlar.
Veri bütünlüğünü sağlar.
İstenen veriyi aramak sorgular ile çok hızlı gerçekleşebilir.

Veri Tabanı Oluşturma

Veri tabanı oluşturmak için hem Nesne gezgini (Object Explorer) kısmını hem de sorguları kullanabiliriz. Nesne gezgini penceresinden Database‘e sağ tıklayıp New Database’e tıklayarak karşımıza gelen pencereden veri tabanı bilgilerini girip istediğimiz veri tabanını oluşturabiliriz. Bunun dışında sorgu komutunu kullanarak da veri tabanı oluşturulabilir.

Tablo Oluşturma

Veri tabanı tablolardan, tablolar ise sütun ve satırdan oluşmaktadır. Verilerimiz veri tabanlarında sütun ve satırlarda saklanır. Tablo oluşturmanın iki yöntemi vardır. Bunlardan ilki Managment Studio ekranında sol kısımda yer alan Nesne gezgini (Object Explorer)penceresinde Databases > Oluşturduğumuz veri tabanı > Tables (Sağ tık) > New > New table yolunu izlemektedir. Böylece daha önceden oluşturmuş olduğumuz veri tabanı üzerinde bir tablo oluşturmuş oluruz. New table dedikten sonra karşımıza 3 sütunlu bir pencere açılacaktır. İlk sütun Column Name ismindedir. Buraya sütun ismi girilmelidir. Ardından ikinci sütun veri türü sütunudur. Buraya da oluşturduğumuz sütunun veri tipi girilmelidir. Son olarak bu sütunun boş değer alıp alamayacağını Allow Null kısmı ile belirledikten sonra tablomuzu oluşturmuş oluruz. Bunun dışında yine sorgu komutları ile sütun adlarını ve veri türlerini kullanarak tablo oluşturabiliriz.

Veri Tipleri

Bit

True ya da false şeklinde değer alan mantıksal veri tipidir.

Char (Değer)

Karakter, sembol, sayı ve metin gibi değerler alan veri tipidir. İçerisine yazılan sayı değeri kadar bellekte yer açar. Eğer girilen değerin karakter uzunluğu char içerisine yazılan değerden daha küçükse kalan kısımlara boşluk atanır.

Date

Yıl – ay – gün şeklinde tarih bilgisi tutan veri türüdür.

Datetime

Yıl – ay – gün saat : dakika : saniye : milisaniye şeklinde tarih bilgisi tutan veri türüdür.

Float

Ondalık değerleri tutan veri türüdür.

Decimal (a,b)

Float’a göre hassas ondalık değerleri tutmak için kullanılan veri türüdür. İçerisine iki değer alır. Bunlardan a, girilen sayının toplam uzunluğu, b ise virgülden sonraki kısmın uzunluğunu ifade eder.

Int

-2.14.4783.648 ile + 2.14.4783.647 arasındaki tam sayı değerlerini tutan veri türüdür.

Money

Parasal türdeki verileri tutmak için kullanılan veri türüdür.

SQL Variant

Girilen değerin veri türünün belli olmadığı durumlarda kullanılan veri türüdür.

Smallint-Tinyint

Daha küçük aralıktaki tam sayı değerlerini tutmak için kullanılan veri türleridir. Smallint -32.768 ile +32.767 aralığındaki değerleri tutarken, Tinyint 0 ile 255 arasındaki sayıları tutmak için kullanılır.

Varchar (değer)

Char türüne benzer olarak karakter, sembol, sayı ve metin gibi değerleri tutmak için kullanılır. Char türündeki farkı içerisine girilen değerin uzunluğu kadar bellekte yer açar.

Uniqueidentifier

Benzersiz 16 byte boyutunda olan oluşturan veri türüdür. Her satırın ID numarası bu veri türünden oluşur.

Bunların dışından eğer veri türünün başında N ifadesi var ise o veri türü Latin alfabesi dışındaki karakterleri tutabilir anlamına gelir. Örneğin Nvarchar( ) gibi

DDL Komutları Nedir?

Data Definition Language (Veri tanımlama dili) kısaca DDL komutları, SQL’de veri tabanı oluşturmaya ve silmeye, tablo oluşturmaya, güncellemeye ve silmeye imkan sağlayan komutlardır. Bunların dışında da DDL komutlarını kullanmak mümkündür. Ancak bu konudan şimdi bahsedilmeyecek. 3 temel DDL komutu vardır. Bunlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Create Komutu

Veri tabanı ya da tablo oluşturmak için kullanılan komuttur. Veri tabanı oluşturmak için CREATE DATABASE (veri tabanı adı) şeklinde kullanmak mümkündür.

Tablo oluşturmak için CREATE TABLE (tablo adı) (sütun1 veri türü, sütun2 veri türü, sütun3 veri türü, …) komutunu kullanmak mümkündür.

Drop Komutu

Veri tabanı, sütün ya da tablo silmek için kullanılan komuttur. Veri tabanı silmek için DROP DATABASE (veri tabanı ismi) komutu kullanılabilir. Tablo silmek için DROP TABLE (tablo ismi) komutu kullanılabilir. Sütun silmek için ise ALTER TABLE (tablo ismi) DROP COLUMN (sütun adı) komutu kullanılabilir. Sütun silme kısmı son DDL komutu olan ALTER komutunun anlatımından sonra daha anlaşılır olacaktır.

Alter Komutu

Bu komut ile tablo üzerinde güncellemeler yapmak mümkündür. Örneğin tablodaki sütunun veri türünü değiştirebiliriz. Bunun dışında da bu komut ile sütun silinebilir ya da eklenebilir. Tablo üzerinde yapılacak işleme göre kullanım şekli değişir. Örneğin sütunun veri türünü değiştirmek için kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

ALTER TABLE (tablo ismi) ALTER COLUMN (sütun adı) (yeni veri türü).

Sütun eklemek için ise aşağıdaki komut kullanılabilir:

ALTER TABLE (tablo ismi) ADD COLUMN (sütun adı) (veri türü).

Bu komutları kullanırken şunu belirtmekte fayda var; DDL komutları verilere müdehale etmemize olanak sağlamaz. Bu tür işlemler DML komutlar ile gerçekleştirilir. DDL komutları ile daha çok veri tabanı ve tablolara müdehale etmek mümkündür.

DML Komutları

Data Managment Language (Veri manipülasyon dili) kısaca DML komutları, SQL’de tabloya veri eklemek, tablodaki veriyi silmek ve tablodaki verileri güncellemek için kullanılan komutlardır. Bunun dışında istenen herhangi bir şarta bağlı olarak ya da bağlı olmadan verileri listemek için kullanılabilir. 4 tane DML komutu vardır. Bunlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

SELECT KOMUTU

Herhangi bir şarta bağlı olarak ya da bağlı olmadan verileri seçip listelemek için kullanılan komuttur. Kullanımı aşağıdaki gibi olabilir:

SELECT (sütun adları) FROM (tablo adı).

Bu şekilde kullanılır ise herhangi bir şart olmadan listeleme yapılır. Böylece listelenen sütunlardaki tüm veriler gelir. Eğer SELECT * FROM (tablo adi) şeklinde kullanılırsa tüm sütunlardaki tüm veriler herhangi bir şart olmadan listelenir.

Herhangi bir şarta ya da şartlara göre verileri listelemek istersek, WHERE komutunu sorguya eklememiz gerekir. Birden fazla şart eklemek istenirse and ve or gibi operatörler kullanılabilir. Örnek kullanımı aşağıdaki gibidir:

SELECT * FROM (tablo adi) WHERE şart1 and şart2.

Bunun dışında SELECT komutu ile beraber kullanılabilecek LİKE, NOT LİKE, IN ve NOT IN gibi işleçlerde vardır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibi açıklanabilir.

LIKE İŞLECİ

Listeleme yaparken WHERE komutundan sonra yazılır. İlgili sütunda, yazılan karakter ya da kelimeleri içeren verileri çekmek için kullanılır. Örnek kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

SELECT (sütun adları) FROM (tablo adı) WHERE (sütun adı) LİKE (‘%aranmak istenen değer%’).

Aramak istediğimiz karakteri ‘%(aranmak istenen değer)’ arasına yazarsak arama işlemi son harfe göre yapılırken, ‘(aranmak istenen değer)%’ içerisine yazarsak arama işlemini baş harfe göre yapar.

NOT LİKE işleci ise LIKE işlecinin tam tersini gerçekleştirmektedir. Yazdığımız karakter ya da kelimeyi içermeyen verileri karşımıza listeler. Kullanımı LIKE işleci ile aynıdır.

IN İŞLECİ

Listeleme yaparken kullanılan bu işleç WHERE komutundan sonra yazılmaktadır. IN işleci, içerisine yazdığımız parametreleri barından satırların listelenmesini sağlar. Birden fazla or işleci kullanılmasının önüne geçer. Örnek kullanımı aşağıdaki gibidir:

SELECT (sütun adları) FROM (tablo ismi) WHERE (sütun adı) IN(‘değer1’,’değer2’,…).

NOT IN işleci ise IN işlecinin tam tersi olarak içerisine girilen parametreleri barındırmayan satırları listeler. Kullanımı IN komutuna benzerdir.

INSERT KOMUTU

Tablolarımıza yeni veri eklemek için kullanılan komuttur. Kullanımı aşağıdaki gibidir:

INSERT INTO (tablo adi) (sütun1,sütun2,…) VALUES (değer1,değer2,…).

Burada dikkat edilmesi gereken husus; veriler sütunlara sırasıyla yazılır. Yani sütun1’e değer1, sütun2’ye değer2,… şeklinde tabloya veri eklenir.

DELETE KOMUTU

Tablodan veri silmek için kullanılan komuttur. Silme işlemini sütuna göre değil satıra göre yapar. Silme işlemi yaptığımız satırın tüm sütunlarına ait verileri tablodan çıkarır. Şarta bağlı olarak silme yapılmalıdır yoksa tablonun diğer satırlarındaki verilerden silinir. Kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

DELETE FROM (tablo adi) WHERE şart1.

UPDATE KOMUTU

Tablodaki verilerimizi güncellemek için kullanılır. Kullanılırken şarta bağlı olarak kullanılmalıdır yoksa diğer satırlarda bu güncelleme işleminden etkilenir. Kullanımı aşağıdaki gibidir:

UPTADE (tablo adi) SET (sütun1 = değer1, sütun2 = değer2,…) WHERE şart1

Buraya kadar yaptıklarımızda SQL SERVER’de veri tabanı ve tablo oluşturma, veri türleri, DDL komutları ve DML komutları gibi temel konularda bilgi sahibi olduk. Bir sonraki yazıda SQL’de veri tabanı işlemlerini devam edeceğiz.

SQL5VQ3P6Y10ZRQ42A

Yazar: Erhan Eşkin

Java Nedir ve Nerelerde Kullanılabilir?

Java Kullanım Alanları

Java’da Yazım ve İsimlendirme Kuralları

Yazım Kuralları

İsimlendirme Kuralları

Java’da Ekrana Veri Gösterme

Python’da SQLITE Bağlantısı Kurma

Veritabanı Oluşturma

Veritabanına Tablo Ekleme

Veri Çekerken Kullanılabilecek Farklı Fonksiyonlar

Örnek

Veri Tabanı Diagramı

Veri Tabanındaki Tablolara Eklenecek Sütunlar

Veri Tabanı Ve Tabloların Kodlar İle Oluşturulması

Örnekler

Matlab’de Limit

Örnekler

Matlab’de Türev

Örnekler

Matlab’de İntegral

Örnekler

Çok Katlı İntegraller

Örnekler

Matlab’de Diferansiyel Denklemler

Örnekler

“def” İle Tanımlanan Fonksiyonlar

Lambda Fonksiyonu

Dosya Oluşturma

Dosya Okuma

Dosya Üzerinde For Döngüsü Oluşturma

Örnek

Dosya Üzerine Yazma

Örnekler

İlişkili Tablolar

Aggregate Fonksiyonları

SUM()

AVG()

COUNT()

MIN()-MAX()

ALIAS İFADESİ

NULL DEĞERLER

DISTINCT KOMUTU

BETWEEN OPERATÖRÜ

SQL Nedir?

Veri Tabanı Oluşturma

Tablo Oluşturma

Veri Tipleri

Bit

Char (Değer)

Date

Datetime

Float

Decimal (a,b)

Int

Money

SQL Variant

Smallint-Tinyint

Varchar (değer)

Uniqueidentifier

DDL Komutları Nedir?

Create Komutu

Drop Komutu

Alter Komutu

DML Komutları

SELECT KOMUTU

LIKE İŞLECİ

IN İŞLECİ

INSERT KOMUTU

DELETE KOMUTU

UPDATE KOMUTU

Articles About Algorithm and Programming

Articles about Mathematics

Articles About Mechanical Engineering

Articles About Software Science

Articles About MATLAB